Ҳакима (1840-1919) |
Шоира Ҳакима Абдураҳим қизи 1840 йилда Каттақўрғоннинг Алижон қишлоғида мактабдор домла оиласида туғилди. У болалигидаёқ ота-онадан етим қолиб, кичик акаси Аброрқулнинг қўлида тарбияланди. Замонасининг талантли шоири ва олими Муҳаммад Шариф Шавқий билан қўшни ва дўст бўлган шоиртабиат Аброрқул ёш Ҳакиманинг ўқиб маълумот олиши учун кўп ғамхўрлик қилди. ҒАЗАЛЛАР Кел, эй кўнгул, ҳаво домин тутуб, дил берма дунёға, Работи кўҳна дунёнинг вафоси йўқ, биродарлар, На хуш кундур баҳор айёми, олам сабзапўш, рангин, Эрур фасли баҳор янглиғ азиз ёшлик, на хўб роҳат, Келинг, ёшлар, қуруб суҳбат, кўнгулни хуш этинг бул чоқ, Бу дунё бир саройдек манзилу, одамлари меҳмон, * * * Жаҳон барнолари, эй шўх, кирдорингдин айлансун, Малоҳат гулшанида ғунча янглиғ, эй пари пайкар, Балоғат бобида яктои даврондурсан, эй гулрух, Хиром этсанг чаман сори, аё эй дилбари раъно, Қаёнда ганжи зардур ҳалқа урган аждаҳоси бор, Жаҳон шоирлари мафтун бўлуб ширин мақолингга, * * * Ажойиб турфа савдо кўҳна дунёи дағо ичра, Гаҳи гирён, гаҳи нолон, ажаб афтодаман ҳайрон, Кўзим ёши оқар тинмай, кеча-кундуз надур билмай, Кўрубон бир неча фарзанд, нечун ҳеч бўлмади дилбанд, Ичиб жоми жафодин май, бу бўлса қисматим қайтай Қани манга қариганда, боламни бири ёнимда — Ўғул-қизлар сафар қилди, ҳамаси бир йўла кетди, Мени бечорани ташлаб, нетай икки кўзум ёшлаб, Ҳакима зор йиғлайдур, куюб дардини куйлайдур, * * * Адамдин ҳар киши дунёга келди пешвоси бор, Скандар бистари кимхобу бахмал узра хоб этса, Такаббур аҳлига зинҳор салом-алик демай ўтгил, Жаҳоннинг боғидин гуллар очилур ранг-баранг, кўргил Ҳамиша хушфеъллик бўл халойиқ ичра сен зинҳор, Қарама бад назар бирла, бу душман, деб, ҳақир айлаб, Эрур ҳар дам ғанимат, хуш тутуб ўткар азиз умрунг, Ўтубдур қанча олам халқи қилмай тасрифи дунё, МУХАММАСЛАР Нечук айлай, ёронлар, мен ғариби мазлуми ночор, Алардин кўрмадим меҳру вафо дунёда бир кун ҳам, Ки бир кун катта оғам уйига бордим мани маҳзун, Яна эрмиш муддаррис, жумла олимларга аълам бул, * * * Чаман зеболари, эй сарв, рафторингдин айлансун, Қизил гулким анинг ҳажрида юз минг булбули шайдо, Замоне жустужўйингда тиниб ўлтурмадим ҳаргиз, Ҳакиманинг кўрар кўзи, жаҳон ичра саломат бўл, МАСНАВИЙЛАР * * * Эй сўзи ширин гулъузорим, Гар бўлсаки менда неча минг жон, Қўйғил қадамингни бошим узра, Эй ёри ситамгару жафожўй, Эмди менга айлагил тараҳҳум, Аҳд анладингу, псга бузарсан? Жондин ксчадур Ҳакима-и зор, * * * Ёзиб байт бургадин, мен айлайин дод, Қоронғуда нечук йўлни топадур, Чақадур ҳеч бир парвое қилмас, Чақадур неча бир гул-ғунчаларни, Гаҳи тез ўрмалаб сакраб учадур, Тутуб бўлмас, кўринмас майда нарса, Ҳакима ҳолини этти кўп абтар, ҚИТЪА Аё эй гулшани диллар сафоси, |
Навоийхонлик
- 0
- 1
Ишқни оловлантирган сув ёхуд “Қаро кўзим”Бир донишмандцан: дунёда энг кучли лаззат нима? — деб сўраганла... |
Илм ва олимлар ҳақидаОламнинг иши халқ билан душманлик экан, олим хор-у, жоқил (били... |
Қўрқутма мени тамуғдинҚўрқутма мени тамуғдин, эй зоҳиди ях, Жаннат манга бўлғуси дебо... |
Навоийнинг ваҳдат тушунчаси ва пантеизмШарқ мумтоз шеърияти, аслини олганда, тавҳид, яъни бирликка асо... |
«Аввалгиларга ўхшамас»Бу – ҳазрат Алишер Навоийнинг тушунилиши анча осон, луғатталаб ... |
Масжидқа неча аҳли риёдек етайин...Масжидқа неча аҳли риёдек етайин, Ё ринд киби азимати дайр этай... |
Бобом сўзин тушунгим келар...Мақоламиз қаҳрамони бир катта шаҳарда ҳоким бўлган, улкан мамла... |
Риёкoр шaйxлaр xусусидaXирқa кийгaн риёкoр шaйxлaр xусусидaким, улaрнинг oлдидa хaқиқи... |
МАҲБУБ УЛ—ҚУЛУББИСМИЛЛОҲИР—РАҲМОНИР—РАҲИМ Ҳамд ангаким, зотиға ҳамд ончаким, ... |
“Лисон ут-тайр” достонида келган тўрт халифа ҳақидаги ҳикоятларҲазрат Навоий бошқа достонларидан фарқли ўлароқ “Лисонут тайр” ... |
Адабиётшунослик
Бадий матн ва таҳлил муаммолариШоирлик аслида шеърни шеъриятга алоқаси йўқ нарсалардан тозалай... |
Улуғбек Ҳамдам. Қодирийнинг хизмати нимада?Қодирий ўзбек халқининг энг севимли адибларидан бири. Ёзувчи ва... |
Абдурауф Фитрат. Аҳмад Яссавий (1927)Аҳмад Яссавий тўғрисида матбуотимизда бир-икки йўла гаплар бўлу... |
СюжетСюжет (фр. sujet — предмет) — адабиёт, драматургия, театр, кино... |
Она фидоийлиги ҳақида бир асарXIX аср охири ўзбек маърифатпарварлик адабиётининг бир қисмини... |
Уйғониш даври
- 0
- 1
Чўлпоннинг «тонг сирлари» шеърий тўпламига сўзбошиБаъзи бир ўртоқлар Чўлпонни йиғлоқ, деб айбситадирлар. Балки ҳа... |
Калвак махзумданБухоройи Шариф билодида фақирнинг ота қадрдон бир ошнамиз бўлур... |
Биз ким ва нималардан қўрқамиз?Ҳар кимнинг ўзига яраша қўрқатурған нарсаси бўладир. «Иштонсизн... |
Самарқандда асари нажотЎтган замонларда Самарқандда мадрасалар дорул-улум(Илмлар уйи.)... |
ШаллақиХалқда бир мақол бор: «Ўғри кулиб енггар, ғар йиғлаб.» Шунга ўх... |
Шомий домланинг оқ салла ташвиқотчилари(Абдулла Қодирий)Саҳар ноғорасини қоқиш олдидан сурнай «Наво»ни эзиб бошлаған эд... |
Ай, Худай урғанлар (Абдулла Қодирий)— Бачимаъни ер ислоҳот?(Чиғанмоқ — тисланмоқ, қўрқмоқ.) — деб м... |
Эски шаҳар «чека»си атрофиндаИкки йил энди ярим ёрти ҳукумат ишлари ўз қўлимизга берилиб кел... |
Хонларга хитобБир-икки сўзда давлатли хонларга сўйламоқ истаймиз, афу буюрсин... |
Шодмарг. Абдулла ҚодирийМулла Карим ҳожининг ёши етмиш ёшларда эди. Ёшликда бошигакўб ж... |