Махмур (?-1844) |
Махмур (тахаллуси; асл исм-шарифи Маҳмуд Мулла Шермуҳаммад ўғли, ?—Қўқон — 1844) — ўзбек мумтоз адабиёти намояндаларидан бири. Шоир Мулла Шермуҳаммад Акмал Ҳўқандийнинг ўғли. Қўқондаги Мадрасаи Мирда таҳсил олган. Умархон қўшинида сарбозлик, сипоҳийлик қилган. Махмур ёшлигидан шеъриятга ҳавас қўйиб, Саъдий, Ҳофиз, Жомий, Навоий меросини ўрганган. ШЕЪРЛАР МУНОЖОТ ВА ДАРГОҲИ ҚОЗИЮЛ-ҲОЖОТ Амру наҳйинг роҳи ботил узра эрмиш ёдимиз, Хор қилдинг оқибат ҳар кимки эрди аржуманд, Қайси бир зулминг этай теъдод, эй гардуни дун, Сийналар маъмурасини селдек қилдинг хароб, То қалам чекти қазо лавҳи вужуди кун факон, ДАР СИФАТИ ҚИШЛОҚИ ХАПАЛАК КИ БА МАХДУМ МАХМУР (Махмур махдум алоқадор бўлган Хапалак қишлоғининг сифатида) Эй жаҳондори зафар, кавкабаи даври фалак, Турфа қишлоқи ғазаб карда ки паррандалари, Вору йўқ уйларини банда баён гар қилсам, Дема уй, балки заминкандур агар кирса киши, Халқини кўрсанг агар ўласию, қоқу хароб, Ажириғ томирини ўғурида майда туюб, Гар таҳорат қиса қавми сув тополмай ночор, Эй фалак қадру адолат шийами мулку малак. Кеча гўё эшитиб шуҳрати тилло пулини, Ҳимматинг йўлида бир тепа каромат қилғил, ТАЪРИФИ ВИЛОЯТИ ҚУРАМА ВА АЗ ДАВОНИ КАНДИР Эй кўнгил, айлама минбаъд ҳавойи Қурама, Шарҳ айлай сифати ҳодисаи даҳри дигар, Самадо, сахла дигар бора Кировчи йўлидин, Турфа шаҳрики анинг сарсари монанди самум, Ёзу қиш уру яланғоч нару модасидур, Менки юрдим Қурама ичра босиб қору қиров, Мавзиэким бўса моҳияти исми Қурама, Оқибат чарх налар солмади бошимга мени, Дея кўрма Қурама, хўб ани, ҳокими хўб, Тоқи айвонки ани қуллаи кандир дерлар, Тоқи шоҳинийи кандир дема Мири ғазаби, Кимки Кандирдин ошиб ер юзига боз келар, Чархи еттинчики Кандирни фурумоясидур, Жазм қилсанг, анга чиқмоқни жаҳондин кеча кўр, Субҳ Кандирда насимики, ўтар ул саҳари, Чиллау қишда ким ул ким қиса Кандирда юруш, Фарқи Кандирда гаҳиким мен эдим бо дили чок, Токи бордим бу равиш ҳолки мақсадга қарин, Лиллаҳилҳамдки Махмур саропо юрдум, АВСОФИ ҚОЗИ МУҚАММАД РАЖАБ АВЖ Бу мажмуи солори воло ҳасаб, Эрур Андижон анга асли ватан, Қаротепанинг қозийи акбари, Абан ан жадин Андижон шаҳридин, Агар қозини изласанг қайдадур, Ажаб қозийи, қоҳили, жоҳиле, Анинг кўксини чок қилсанг, ҳама, Адамдур алиф анда кўп излама, Лақаб ҳофиз, Авж оти анинг, Магар келди Мозандорондин бу дев, Насаб Ож ибни Ануғдин эрур, Чиқиб ар-ари қилди чандон узун, Кесиб бир шитолангни ҳам икки йўл, Терибдурким офоқдин паттани, Қийим паттани жамъу пайванд этиб, Қилиб тул дасторини юз қулоч, Даме гар бузулса бу дастори зор, Буриб жумла дарвозани салласи, Жаҳон ичра бу қозийи девранг, Тузар ўзини гоҳи зуҳҳоддек, Гаҳи марди муллойи олим ўзи, Гаҳи пешвойи сияҳномалар, Юрар гоҳи дар сурати шайху шоб, Гаҳи толиби базлау ҳарзагўй, ҒАЗАЛИ КОЗИ МУХАММАД РАЖАБ АВЖ ДАР БОРАИ ХУД Келгил, эй аҳбоб, аввал тарзи рафторимни кўр, Кимки дасторимни кўрса ўрни[дин] қўрқуб (турар), Гоҳким бошимга саллам ўлмаса, ул дам қараб, Қозиликда жамъ килган пулни савдо айласам. То адамдин азмя дунё айладим юз вой ким, Бошланур боши сабоҳи уйқудин то ним шом Бир магармажманки юз минг аждаҳо гар учраса, Гарчи мен қилдим тахаллус Авж ёлғондур ҳама, АВСОФИ ҲОЖИ НИЁЗ Учинчи эрур ҳожийи [бад бурут], Тутар ўзини ҳожийи Макка ҳам, Нишонида йўқ зарраи файзи ҳаж, Гумонимга ҳаж қилмаган бўлса ул, Қиган бўлса мақбули ҳақ бўлмаган, Магар йўлда ул жиннийи рў сиёҳ, Зи бас лода, маъжунийи бадкайфдур, Олиб неча пулни пайи нафси рев, Кўрунг меваи ризқ нсботлни, Гаҳи ҳожийи фавжи фарзоналар, Гаҳи миришаб, гаҳ сипоҳи булур, Гаҳи дохили садри аҳли сулук, Гаҳи амри айёру, гаҳ доғули, Гаҳи соҳиби ганжи асрор ҳам, Йиғиб неча кун хотири каъбидин, ҒАЗАЛИ ҲОЖИ НИЁЗ Даври фалакда, дўстлар, сарсари танги роҳ ўзим, Баски пиёда йўл юруб, яхши-ёмонни кўп кўруб, Ўзими сода ҳам десам, жиннийи лода ҳам десам, Даври жаҳонда қолмади мен қилмаган гуноҳи бад, Ҳожийи (бадбурут) десанг, бўзахўри ўғут десанг, Поча талош каллалар зиллакаши маҳаллалар, Ҳажни сотай йўлда деб, ўлмайин йўлда-чўлда деб, Журм десанг қабат-қабат, фисқ десанг сабат-сабат, Шукрки мунча ҳол илан, хотири пур малол илан, Барча вужудим (бесубут), жисмими бори етти пут, Менки тамаъга бандаман, халқи жаҳонда гандаман, Субҳидами силаб юруб, ҳимматим олти [ман] қурут, Шоҳи жаҳонпаноҳга, довари додхоҳга, Гоҳи Хўқанда миришаб, гоҳи ҳарамда ҳақталаб, Хатми ғазални айлаган^ белни хатога бойлаган, [Бесубути] ягонаман, тантанаи замонаман, ДАР СИФАГИ ҲАКИМ ТУРОБИЙИ ҲАЗОР ХАЛТА БУДИР Биҳамдиллаҳ табиби шаҳру Буқроти халойиқман, Табиби шаҳр номи ойда бир бемор ўлдурса, Мени бадбахт то зарбул-масал бўлдум табибликда, Ҳакими шаҳр деб, олдимга ҳар ким келди ўлдурдим, Эрур кўп ноҳақ (ишлар) гарданимга тавқи лаънат ким, Адамдин то келибман даври оламда хисолим шул, ДАР СИФАТИ ҲАКИМ ТУРОБИЙИ ҲАЗОР ХАЛТА Бешинчи табиби Туробий эрур, Ажаб бир ҳакими шақоват сиришт, Кезар дашту саҳро касал истабон, Жаҳон ичра ул жоҳили нобакор, Ёзиб олдига икки минг халтани, Терибдур дўконига тўқсон тувақ, Кимиким тувакдин талаб қилса нўш Эрур ранги қиш чнлласидин совуқ, Анга бори зиллат тўшатсанг савоб, Курарман они гоҳ дўконида, Келар олдига кимки дору сўраб, Берар заҳрни нўш дору дебон, Жаҳон ичра бул аблаҳи пур фусус, Юрар гоҳ ҳикмат усулида ул, Тариқи ҳазоқат билан ул жаҳул, |
Навоийхонлик
- 0
- 1
Ишқни оловлантирган сув ёхуд “Қаро кўзим”Бир донишмандцан: дунёда энг кучли лаззат нима? — деб сўраганла... |
Илм ва олимлар ҳақидаОламнинг иши халқ билан душманлик экан, олим хор-у, жоқил (били... |
Қўрқутма мени тамуғдинҚўрқутма мени тамуғдин, эй зоҳиди ях, Жаннат манга бўлғуси дебо... |
Навоийнинг ваҳдат тушунчаси ва пантеизмШарқ мумтоз шеърияти, аслини олганда, тавҳид, яъни бирликка асо... |
«Аввалгиларга ўхшамас»Бу – ҳазрат Алишер Навоийнинг тушунилиши анча осон, луғатталаб ... |
Масжидқа неча аҳли риёдек етайин...Масжидқа неча аҳли риёдек етайин, Ё ринд киби азимати дайр этай... |
Бобом сўзин тушунгим келар...Мақоламиз қаҳрамони бир катта шаҳарда ҳоким бўлган, улкан мамла... |
Риёкoр шaйxлaр xусусидaXирқa кийгaн риёкoр шaйxлaр xусусидaким, улaрнинг oлдидa хaқиқи... |
МАҲБУБ УЛ—ҚУЛУББИСМИЛЛОҲИР—РАҲМОНИР—РАҲИМ Ҳамд ангаким, зотиға ҳамд ончаким, ... |
“Лисон ут-тайр” достонида келган тўрт халифа ҳақидаги ҳикоятларҲазрат Навоий бошқа достонларидан фарқли ўлароқ “Лисонут тайр” ... |
Адабиётшунослик
Бадий матн ва таҳлил муаммолариШоирлик аслида шеърни шеъриятга алоқаси йўқ нарсалардан тозалай... |
Улуғбек Ҳамдам. Қодирийнинг хизмати нимада?Қодирий ўзбек халқининг энг севимли адибларидан бири. Ёзувчи ва... |
Абдурауф Фитрат. Аҳмад Яссавий (1927)Аҳмад Яссавий тўғрисида матбуотимизда бир-икки йўла гаплар бўлу... |
СюжетСюжет (фр. sujet — предмет) — адабиёт, драматургия, театр, кино... |
Она фидоийлиги ҳақида бир асарXIX аср охири ўзбек маърифатпарварлик адабиётининг бир қисмини... |
Уйғониш даври
- 0
- 1
Чўлпоннинг «тонг сирлари» шеърий тўпламига сўзбошиБаъзи бир ўртоқлар Чўлпонни йиғлоқ, деб айбситадирлар. Балки ҳа... |
Калвак махзумданБухоройи Шариф билодида фақирнинг ота қадрдон бир ошнамиз бўлур... |
Биз ким ва нималардан қўрқамиз?Ҳар кимнинг ўзига яраша қўрқатурған нарсаси бўладир. «Иштонсизн... |
Самарқандда асари нажотЎтган замонларда Самарқандда мадрасалар дорул-улум(Илмлар уйи.)... |
ШаллақиХалқда бир мақол бор: «Ўғри кулиб енггар, ғар йиғлаб.» Шунга ўх... |
Шомий домланинг оқ салла ташвиқотчилари(Абдулла Қодирий)Саҳар ноғорасини қоқиш олдидан сурнай «Наво»ни эзиб бошлаған эд... |
Ай, Худай урғанлар (Абдулла Қодирий)— Бачимаъни ер ислоҳот?(Чиғанмоқ — тисланмоқ, қўрқмоқ.) — деб м... |
Эски шаҳар «чека»си атрофиндаИкки йил энди ярим ёрти ҳукумат ишлари ўз қўлимизга берилиб кел... |
Хонларга хитобБир-икки сўзда давлатли хонларга сўйламоқ истаймиз, афу буюрсин... |
Шодмарг. Абдулла ҚодирийМулла Карим ҳожининг ёши етмиш ёшларда эди. Ёшликда бошигакўб ж... |