Махмур (?-1844) |
![]() |
![]() |
![]() |
Махмур (тахаллуси; асл исм-шарифи Маҳмуд Мулла Шермуҳаммад ўғли, ?—Қўқон — 1844) — ўзбек мумтоз адабиёти намояндаларидан бири. Шоир Мулла Шермуҳаммад Акмал Ҳўқандийнинг ўғли. Қўқондаги Мадрасаи Мирда таҳсил олган. Умархон қўшинида сарбозлик, сипоҳийлик қилган. Махмур ёшлигидан шеъриятга ҳавас қўйиб, Саъдий, Ҳофиз, Жомий, Навоий меросини ўрганган. ШЕЪРЛАР МУНОЖОТ ВА ДАРГОҲИ ҚОЗИЮЛ-ҲОЖОТ Амру наҳйинг роҳи ботил узра эрмиш ёдимиз, Хор қилдинг оқибат ҳар кимки эрди аржуманд, Қайси бир зулминг этай теъдод, эй гардуни дун, Сийналар маъмурасини селдек қилдинг хароб, То қалам чекти қазо лавҳи вужуди кун факон, ДАР СИФАТИ ҚИШЛОҚИ ХАПАЛАК КИ БА МАХДУМ МАХМУР (Махмур махдум алоқадор бўлган Хапалак қишлоғининг сифатида) Эй жаҳондори зафар, кавкабаи даври фалак, Турфа қишлоқи ғазаб карда ки паррандалари, Вору йўқ уйларини банда баён гар қилсам, Дема уй, балки заминкандур агар кирса киши, Халқини кўрсанг агар ўласию, қоқу хароб, Ажириғ томирини ўғурида майда туюб, Гар таҳорат қиса қавми сув тополмай ночор, Эй фалак қадру адолат шийами мулку малак. Кеча гўё эшитиб шуҳрати тилло пулини, Ҳимматинг йўлида бир тепа каромат қилғил, ТАЪРИФИ ВИЛОЯТИ ҚУРАМА ВА АЗ ДАВОНИ КАНДИР Эй кўнгил, айлама минбаъд ҳавойи Қурама, Шарҳ айлай сифати ҳодисаи даҳри дигар, Самадо, сахла дигар бора Кировчи йўлидин, Турфа шаҳрики анинг сарсари монанди самум, Ёзу қиш уру яланғоч нару модасидур, Менки юрдим Қурама ичра босиб қору қиров, Мавзиэким бўса моҳияти исми Қурама, Оқибат чарх налар солмади бошимга мени, Дея кўрма Қурама, хўб ани, ҳокими хўб, Тоқи айвонки ани қуллаи кандир дерлар, Тоқи шоҳинийи кандир дема Мири ғазаби, Кимки Кандирдин ошиб ер юзига боз келар, Чархи еттинчики Кандирни фурумоясидур, Жазм қилсанг, анга чиқмоқни жаҳондин кеча кўр, Субҳ Кандирда насимики, ўтар ул саҳари, Чиллау қишда ким ул ким қиса Кандирда юруш, Фарқи Кандирда гаҳиким мен эдим бо дили чок, Токи бордим бу равиш ҳолки мақсадга қарин, Лиллаҳилҳамдки Махмур саропо юрдум, АВСОФИ ҚОЗИ МУҚАММАД РАЖАБ АВЖ Бу мажмуи солори воло ҳасаб, Эрур Андижон анга асли ватан, Қаротепанинг қозийи акбари, Абан ан жадин Андижон шаҳридин, Агар қозини изласанг қайдадур, Ажаб қозийи, қоҳили, жоҳиле, Анинг кўксини чок қилсанг, ҳама, Адамдур алиф анда кўп излама, Лақаб ҳофиз, Авж оти анинг, Магар келди Мозандорондин бу дев, Насаб Ож ибни Ануғдин эрур, Чиқиб ар-ари қилди чандон узун, Кесиб бир шитолангни ҳам икки йўл, Терибдурким офоқдин паттани, Қийим паттани жамъу пайванд этиб, Қилиб тул дасторини юз қулоч, Даме гар бузулса бу дастори зор, Буриб жумла дарвозани салласи, Жаҳон ичра бу қозийи девранг, Тузар ўзини гоҳи зуҳҳоддек, Гаҳи марди муллойи олим ўзи, Гаҳи пешвойи сияҳномалар, Юрар гоҳи дар сурати шайху шоб, Гаҳи толиби базлау ҳарзагўй, ҒАЗАЛИ КОЗИ МУХАММАД РАЖАБ АВЖ ДАР БОРАИ ХУД Келгил, эй аҳбоб, аввал тарзи рафторимни кўр, Кимки дасторимни кўрса ўрни[дин] қўрқуб (турар), Гоҳким бошимга саллам ўлмаса, ул дам қараб, Қозиликда жамъ килган пулни савдо айласам. То адамдин азмя дунё айладим юз вой ким, Бошланур боши сабоҳи уйқудин то ним шом Бир магармажманки юз минг аждаҳо гар учраса, Гарчи мен қилдим тахаллус Авж ёлғондур ҳама, АВСОФИ ҲОЖИ НИЁЗ Учинчи эрур ҳожийи [бад бурут], Тутар ўзини ҳожийи Макка ҳам, Нишонида йўқ зарраи файзи ҳаж, Гумонимга ҳаж қилмаган бўлса ул, Қиган бўлса мақбули ҳақ бўлмаган, Магар йўлда ул жиннийи рў сиёҳ, Зи бас лода, маъжунийи бадкайфдур, Олиб неча пулни пайи нафси рев, Кўрунг меваи ризқ нсботлни, Гаҳи ҳожийи фавжи фарзоналар, Гаҳи миришаб, гаҳ сипоҳи булур, Гаҳи дохили садри аҳли сулук, Гаҳи амри айёру, гаҳ доғули, Гаҳи соҳиби ганжи асрор ҳам, Йиғиб неча кун хотири каъбидин, ҒАЗАЛИ ҲОЖИ НИЁЗ Даври фалакда, дўстлар, сарсари танги роҳ ўзим, Баски пиёда йўл юруб, яхши-ёмонни кўп кўруб, Ўзими сода ҳам десам, жиннийи лода ҳам десам, Даври жаҳонда қолмади мен қилмаган гуноҳи бад, Ҳожийи (бадбурут) десанг, бўзахўри ўғут десанг, Поча талош каллалар зиллакаши маҳаллалар, Ҳажни сотай йўлда деб, ўлмайин йўлда-чўлда деб, Журм десанг қабат-қабат, фисқ десанг сабат-сабат, Шукрки мунча ҳол илан, хотири пур малол илан, Барча вужудим (бесубут), жисмими бори етти пут, Менки тамаъга бандаман, халқи жаҳонда гандаман, Субҳидами силаб юруб, ҳимматим олти [ман] қурут, Шоҳи жаҳонпаноҳга, довари додхоҳга, Гоҳи Хўқанда миришаб, гоҳи ҳарамда ҳақталаб, Хатми ғазални айлаган^ белни хатога бойлаган, [Бесубути] ягонаман, тантанаи замонаман, ДАР СИФАГИ ҲАКИМ ТУРОБИЙИ ҲАЗОР ХАЛТА БУДИР Биҳамдиллаҳ табиби шаҳру Буқроти халойиқман, Табиби шаҳр номи ойда бир бемор ўлдурса, Мени бадбахт то зарбул-масал бўлдум табибликда, Ҳакими шаҳр деб, олдимга ҳар ким келди ўлдурдим, Эрур кўп ноҳақ (ишлар) гарданимга тавқи лаънат ким, Адамдин то келибман даври оламда хисолим шул, ДАР СИФАТИ ҲАКИМ ТУРОБИЙИ ҲАЗОР ХАЛТА Бешинчи табиби Туробий эрур, Ажаб бир ҳакими шақоват сиришт, Кезар дашту саҳро касал истабон, Жаҳон ичра ул жоҳили нобакор, Ёзиб олдига икки минг халтани, Терибдур дўконига тўқсон тувақ, Кимиким тувакдин талаб қилса нўш Эрур ранги қиш чнлласидин совуқ, Анга бори зиллат тўшатсанг савоб, Курарман они гоҳ дўконида, Келар олдига кимки дору сўраб, Берар заҳрни нўш дору дебон, Жаҳон ичра бул аблаҳи пур фусус, Юрар гоҳ ҳикмат усулида ул, Тариқи ҳазоқат билан ул жаҳул, |
Адабиётшунослик
![]() Бадий матн ва таҳлил муаммолариШоирлик аслида шеърни шеъриятга алоқаси йўқ нарсалардан тозалай... |
![]() Улуғбек Ҳамдам. Қодирийнинг хизмати нимада?Қодирий ўзбек халқининг энг севимли адибларидан бири. Ёзувчи ва... |
![]() Абдурауф Фитрат. Аҳмад Яссавий (1927)Аҳмад Яссавий тўғрисида матбуотимизда бир-икки йўла гаплар бўлу... |
![]() СюжетСюжет (фр. sujet — предмет) — адабиёт, драматургия, театр, кино... |
Она фидоийлиги ҳақида бир асарXIX аср охири ўзбек маърифатпарварлик адабиётининг бир қисмини... |
Навоийхонлик
- 0
- 1
![]() Лутфунг ози жон олур, қаҳринг кўпи ҳам ўлтурурҚаҳринг ўлса, барча ишимдин малолатдур санга, Лутфунг ўлса, юз ... |
![]() Ҳар неча дедимки: кун-кундин узай сендин кўнгулКўргали ҳуснунгни зору мубтало бўлдум санга, Не балолиғ кун эди... |
![]() Сенинг васлинг муяссардур мангаМенмудурменким сенинг васлинг муяссардур манга? Бахти гумраҳдин... |
![]() Халқ дер: жон беру ё кеч ишқидинШаҳр бир ой фурқатидин байт ул-аҳзондур манга, Бир гули раъно ғ... |
![]() Элга гар бу иш ҳунар бўлса, бўлуптур фан мангаУл малоҳат ганжи ҳажрида бузуғ маскан манга,Уйладурким, жондин ... |
![]() Эй Навоий, бу фано дайрида не бор манга?Гарчи ҳажрингдин эрур юз ғаму озор манга, Ғам эмас васлинга умм... |
![]() Гар ниҳон тутсам дағи жон хавфидур бешак мангаВаҳки, ишқинг зоҳир этсам ваҳм эрур ўлмак манга, Гар ниҳон тутс... |
![]() Йиғламоқ оҳимға таскин бермадиСинса кўнглумда ўқунг суртуб исиғ қондин анга, Пай масаллик чир... |
![]() Ишқидин олам менга ҳайрону мен ҳайрон ангаУл паривашким, бўлубмен зору саргардон анга, Ишқидин олам менга... |
![]() Ким фано туфроғиға ётиб қўяр тош узра бошҲар гадоким, бўрёйи фақр эрур кисват анга,Салтанат зарбафтидин ... |
Уйғониш даври
- 0
- 1
![]() Қўрққан олдин мушт кўтарар(Бу фелетон «Қизил Ўзбекистон» газетасининг 1935 йил, 21 сентяб... |
![]() БўзахонадаТунов кун кайфимиз бир оз ширалангандан сўнг, Тошпўлад тоға кос... |
![]() Қурбонлиқ ўғрилариКичкина хангама— Қурбон ҳайити ҳам келди... бу йил қурбонлиқдан... |
![]() Думбаси тушиб қолган эмишКичкина фелетўн(Эски шаҳар Озиқ шўъбасига бағишлайман) Гўш...О... |
![]() Қурбон байрами (Ҳангама)Бойларникида имлама, хасисларникида димлама.Бу кун қуввати келг... |
![]() ДардисарБир неча айёмларким фақир дардисар(Бош оғриғи (муал.).) бирлан ... |
![]() Келинни келганда кўр, сепини ёйғанда кўр— Ош тегса — тўй, тегмаса тафарруж...(Тафарруж — томоша.) деб о... |
![]() Наҳс босқан экан...Кашмиридан келган ромчининг олдиға ўлтуруб:— Қани бир бахтимизн... |
![]() Дарди йўқ — кессак, ишқи йўқ — эшшак!— Калникига ошға-а-а-а!!!Гур-гур одам калникига туз ялаб чопади... |
![]() Совинак қори билан мағзава қориСовинак қори:(Совинак қори — енгил-елпи, чала қори.) — Бу йил б... |