Жоний (XVIII-XIX аср) |
![]() |
![]() |
![]() |
Жонийнинг номи Мулла Қурбон бўлиб, унинг яшаган ва ижод этган вақти XVIII асрнинг охирги чораги ва XIX асрнинг биринчи ярмига тўғри келади. У Бухорода яшади ва ижод этди. Сайфий деган шоир Жонийнинг вафотига бағишлаб ёзган тарих — марсиясида: Хирад пири деди уйқумга тарих айлағил Сайфий, деб ёзади. Демак Жоний 1250 (1834) йилда вафот этган. Бизга маълум бўлган тазкираларда Жоний биографиясига оид маълумотлар учрамайди. Аммо шоирнинг мукаммал девонидан икки нусхаси бизгача етиб келган. Улар ҳозир Ўзбекистон Фанлар академиясининг Шарқшунослик институтида сақланмоқда. (Инв. № 125, инв № 7483) Ушбу тўпламга киритилган Жоний шеърлари тахминан 1833/1834 йилларда кўчириб ёзилган девонидан (инв. № 125) олингандир. «ДЕВОН»ДАН ҒАЗАЛЛАР * * * Турди бўстон сайриға сарви хиромон силкиниб, Кулгусидин гул сочиб, қизлар билан нозин кўруб, Зулф бирлан ўйнабон атридин анбар тўкканин, Ғунча гуфторин кўруб чирманди хазро пардаға, Ҳар ким ўз гулрўйиға маҳв эрди, Жоний, бил они * * * Йиғлатди кўзларимни ажаб лабларинг кулуб, Ҳар қайси бошқа-бошқа тилар садқа бўлмағин Васлинг тириклигим сабаби субҳу шом, бас, Таъбир қилдим ой юзинга мунзави калаф, Бир кўрмак иштиёқидин эй навбаҳори ҳусн, Сен шод сайр ичинда паричеҳралар била, Жоний, ниҳояти талабинг кўйи туфроғи * * * Санга бир кун дедим, эй маҳжабин, шомимни маҳтоб эт, Мен онга навҳа қилдим ҳолима бир келмадинг ҳаргиз, Сариғ рухсор уза гулгун сиришким ҳолатин кўргил, Хатинг савдосида гул оразингдин бехабар сонма, Юраклар пора-пора, таҳ-батаҳ қондур жигар, Жоний, * * * Маломатлар етишти сачга, эй жон, мен ёмондин кўп. Агар булбул чаман саҳнида юз йил навҳа тортаркан Итинг бирла менинг шаънимда сонсиз можаролардур, Жамолингдин кўзум боғида бир наврас гул очилмиш. Сари кўйингда танҳо мен киби зору ҳазин йўқтур, Қадинг сарвини истаб бир гулистон ичра кўз солдим, Адамдур, беибодур Жонийи мискин, афокаллоҳ, * * * Тун оқшом оразингдин тўлун ой кўрдим хаёл ичра, На раъно сарвқад давринг гули рухсори зебидин Хушо, гулзор аро гулгун узори наргис олтуни, Малоҳат боғидур ҳуснинг, назокат сендадур ёри, Менинг коми дилимға заҳри ҳажрьнг шаҳди роҳатдур, Не давлатдур менга дилдор ёди бирла жон бермак, Фано бўлмай етишмас белу оғзинг сайрига Жоний НАВОИЙ ҒАЗАЛИГА МУХАММАС Боғи жаннат гулшани ҳуснингга руҳафзо эмас, Баҳри ҳайрат ичра Вомиқ туздинг, эй Узро узор, Савсани тўн бирла сабзи хат муносибдур анга. Гўиё шамсу қамардур ҳусн шаҳристонида. Ул ситамгардин кўнгул ҳифзиға қилдим эҳтиёт, Новаки мужгон этиб ул шўх чўқ гўстоғ аро, Қошларининг эгмасидин аксдур қавси қузаҳ, ФУЗУЛИЙ ҒАЗАЛИГА МУХАММАС Завқиминг вори ўшал тожи сазовора фидо, Қанд дерлар сўзинги, йўхса малоҳат кони, Сарв дерлар қадинга аслида жаннат шажари, Юзинга садқа чаман сайрида гул соралари, Кўзларинг ўқи ўтуб кўксима бал жонимдин, Манга даст берса внсолинг унин ошуртордим, Тонг дагил булбул агар тутса гулистонни азиз, РУБОИЙЛАР Зулф эмас рухсори жонон узра умридур дароз, * * * Қоматинг сарвинда кўрдим икки гулшанвор гул, * * * Ой талъати моҳ ёна кўрдим. |
Адабиётшунослик
![]() Бадий матн ва таҳлил муаммолариШоирлик аслида шеърни шеъриятга алоқаси йўқ нарсалардан тозалай... |
![]() Улуғбек Ҳамдам. Қодирийнинг хизмати нимада?Қодирий ўзбек халқининг энг севимли адибларидан бири. Ёзувчи ва... |
![]() Абдурауф Фитрат. Аҳмад Яссавий (1927)Аҳмад Яссавий тўғрисида матбуотимизда бир-икки йўла гаплар бўлу... |
![]() СюжетСюжет (фр. sujet — предмет) — адабиёт, драматургия, театр, кино... |
Она фидоийлиги ҳақида бир асарXIX аср охири ўзбек маърифатпарварлик адабиётининг бир қисмини... |
Навоийхонлик
- 0
- 1
![]() Лутфунг ози жон олур, қаҳринг кўпи ҳам ўлтурурҚаҳринг ўлса, барча ишимдин малолатдур санга, Лутфунг ўлса, юз ... |
![]() Ҳар неча дедимки: кун-кундин узай сендин кўнгулКўргали ҳуснунгни зору мубтало бўлдум санга, Не балолиғ кун эди... |
![]() Сенинг васлинг муяссардур мангаМенмудурменким сенинг васлинг муяссардур манга? Бахти гумраҳдин... |
![]() Халқ дер: жон беру ё кеч ишқидинШаҳр бир ой фурқатидин байт ул-аҳзондур манга, Бир гули раъно ғ... |
![]() Элга гар бу иш ҳунар бўлса, бўлуптур фан мангаУл малоҳат ганжи ҳажрида бузуғ маскан манга,Уйладурким, жондин ... |
![]() Эй Навоий, бу фано дайрида не бор манга?Гарчи ҳажрингдин эрур юз ғаму озор манга, Ғам эмас васлинга умм... |
![]() Гар ниҳон тутсам дағи жон хавфидур бешак мангаВаҳки, ишқинг зоҳир этсам ваҳм эрур ўлмак манга, Гар ниҳон тутс... |
![]() Йиғламоқ оҳимға таскин бермадиСинса кўнглумда ўқунг суртуб исиғ қондин анга, Пай масаллик чир... |
![]() Ишқидин олам менга ҳайрону мен ҳайрон ангаУл паривашким, бўлубмен зору саргардон анга, Ишқидин олам менга... |
![]() Ким фано туфроғиға ётиб қўяр тош узра бошҲар гадоким, бўрёйи фақр эрур кисват анга,Салтанат зарбафтидин ... |
Уйғониш даври
- 0
- 1
![]() Қўрққан олдин мушт кўтарар(Бу фелетон «Қизил Ўзбекистон» газетасининг 1935 йил, 21 сентяб... |
![]() БўзахонадаТунов кун кайфимиз бир оз ширалангандан сўнг, Тошпўлад тоға кос... |
![]() Қурбонлиқ ўғрилариКичкина хангама— Қурбон ҳайити ҳам келди... бу йил қурбонлиқдан... |
![]() Думбаси тушиб қолган эмишКичкина фелетўн(Эски шаҳар Озиқ шўъбасига бағишлайман) Гўш...О... |
![]() Қурбон байрами (Ҳангама)Бойларникида имлама, хасисларникида димлама.Бу кун қуввати келг... |
![]() ДардисарБир неча айёмларким фақир дардисар(Бош оғриғи (муал.).) бирлан ... |
![]() Келинни келганда кўр, сепини ёйғанда кўр— Ош тегса — тўй, тегмаса тафарруж...(Тафарруж — томоша.) деб о... |
![]() Наҳс босқан экан...Кашмиридан келган ромчининг олдиға ўлтуруб:— Қани бир бахтимизн... |
![]() Дарди йўқ — кессак, ишқи йўқ — эшшак!— Калникига ошға-а-а-а!!!Гур-гур одам калникига туз ялаб чопади... |
![]() Совинак қори билан мағзава қориСовинак қори:(Совинак қори — енгил-елпи, чала қори.) — Бу йил б... |