Жоний (XVIII-XIX аср) |
Жонийнинг номи Мулла Қурбон бўлиб, унинг яшаган ва ижод этган вақти XVIII асрнинг охирги чораги ва XIX асрнинг биринчи ярмига тўғри келади. У Бухорода яшади ва ижод этди. Сайфий деган шоир Жонийнинг вафотига бағишлаб ёзган тарих — марсиясида: Хирад пири деди уйқумга тарих айлағил Сайфий, деб ёзади. Демак Жоний 1250 (1834) йилда вафот этган. Бизга маълум бўлган тазкираларда Жоний биографиясига оид маълумотлар учрамайди. Аммо шоирнинг мукаммал девонидан икки нусхаси бизгача етиб келган. Улар ҳозир Ўзбекистон Фанлар академиясининг Шарқшунослик институтида сақланмоқда. (Инв. № 125, инв № 7483) Ушбу тўпламга киритилган Жоний шеърлари тахминан 1833/1834 йилларда кўчириб ёзилган девонидан (инв. № 125) олингандир. «ДЕВОН»ДАН ҒАЗАЛЛАР * * * Турди бўстон сайриға сарви хиромон силкиниб, Кулгусидин гул сочиб, қизлар билан нозин кўруб, Зулф бирлан ўйнабон атридин анбар тўкканин, Ғунча гуфторин кўруб чирманди хазро пардаға, Ҳар ким ўз гулрўйиға маҳв эрди, Жоний, бил они * * * Йиғлатди кўзларимни ажаб лабларинг кулуб, Ҳар қайси бошқа-бошқа тилар садқа бўлмағин Васлинг тириклигим сабаби субҳу шом, бас, Таъбир қилдим ой юзинга мунзави калаф, Бир кўрмак иштиёқидин эй навбаҳори ҳусн, Сен шод сайр ичинда паричеҳралар била, Жоний, ниҳояти талабинг кўйи туфроғи * * * Санга бир кун дедим, эй маҳжабин, шомимни маҳтоб эт, Мен онга навҳа қилдим ҳолима бир келмадинг ҳаргиз, Сариғ рухсор уза гулгун сиришким ҳолатин кўргил, Хатинг савдосида гул оразингдин бехабар сонма, Юраклар пора-пора, таҳ-батаҳ қондур жигар, Жоний, * * * Маломатлар етишти сачга, эй жон, мен ёмондин кўп. Агар булбул чаман саҳнида юз йил навҳа тортаркан Итинг бирла менинг шаънимда сонсиз можаролардур, Жамолингдин кўзум боғида бир наврас гул очилмиш. Сари кўйингда танҳо мен киби зору ҳазин йўқтур, Қадинг сарвини истаб бир гулистон ичра кўз солдим, Адамдур, беибодур Жонийи мискин, афокаллоҳ, * * * Тун оқшом оразингдин тўлун ой кўрдим хаёл ичра, На раъно сарвқад давринг гули рухсори зебидин Хушо, гулзор аро гулгун узори наргис олтуни, Малоҳат боғидур ҳуснинг, назокат сендадур ёри, Менинг коми дилимға заҳри ҳажрьнг шаҳди роҳатдур, Не давлатдур менга дилдор ёди бирла жон бермак, Фано бўлмай етишмас белу оғзинг сайрига Жоний НАВОИЙ ҒАЗАЛИГА МУХАММАС Боғи жаннат гулшани ҳуснингга руҳафзо эмас, Баҳри ҳайрат ичра Вомиқ туздинг, эй Узро узор, Савсани тўн бирла сабзи хат муносибдур анга. Гўиё шамсу қамардур ҳусн шаҳристонида. Ул ситамгардин кўнгул ҳифзиға қилдим эҳтиёт, Новаки мужгон этиб ул шўх чўқ гўстоғ аро, Қошларининг эгмасидин аксдур қавси қузаҳ, ФУЗУЛИЙ ҒАЗАЛИГА МУХАММАС Завқиминг вори ўшал тожи сазовора фидо, Қанд дерлар сўзинги, йўхса малоҳат кони, Сарв дерлар қадинга аслида жаннат шажари, Юзинга садқа чаман сайрида гул соралари, Кўзларинг ўқи ўтуб кўксима бал жонимдин, Манга даст берса внсолинг унин ошуртордим, Тонг дагил булбул агар тутса гулистонни азиз, РУБОИЙЛАР Зулф эмас рухсори жонон узра умридур дароз, * * * Қоматинг сарвинда кўрдим икки гулшанвор гул, * * * Ой талъати моҳ ёна кўрдим. |
Навоийхонлик
- 0
- 1
Ишқни оловлантирган сув ёхуд “Қаро кўзим”Бир донишмандцан: дунёда энг кучли лаззат нима? — деб сўраганла... |
Илм ва олимлар ҳақидаОламнинг иши халқ билан душманлик экан, олим хор-у, жоқил (били... |
Қўрқутма мени тамуғдинҚўрқутма мени тамуғдин, эй зоҳиди ях, Жаннат манга бўлғуси дебо... |
Навоийнинг ваҳдат тушунчаси ва пантеизмШарқ мумтоз шеърияти, аслини олганда, тавҳид, яъни бирликка асо... |
«Аввалгиларга ўхшамас»Бу – ҳазрат Алишер Навоийнинг тушунилиши анча осон, луғатталаб ... |
Масжидқа неча аҳли риёдек етайин...Масжидқа неча аҳли риёдек етайин, Ё ринд киби азимати дайр этай... |
Бобом сўзин тушунгим келар...Мақоламиз қаҳрамони бир катта шаҳарда ҳоким бўлган, улкан мамла... |
Риёкoр шaйxлaр xусусидaXирқa кийгaн риёкoр шaйxлaр xусусидaким, улaрнинг oлдидa хaқиқи... |
МАҲБУБ УЛ—ҚУЛУББИСМИЛЛОҲИР—РАҲМОНИР—РАҲИМ Ҳамд ангаким, зотиға ҳамд ончаким, ... |
“Лисон ут-тайр” достонида келган тўрт халифа ҳақидаги ҳикоятларҲазрат Навоий бошқа достонларидан фарқли ўлароқ “Лисонут тайр” ... |
Адабиётшунослик
Бадий матн ва таҳлил муаммолариШоирлик аслида шеърни шеъриятга алоқаси йўқ нарсалардан тозалай... |
Улуғбек Ҳамдам. Қодирийнинг хизмати нимада?Қодирий ўзбек халқининг энг севимли адибларидан бири. Ёзувчи ва... |
Абдурауф Фитрат. Аҳмад Яссавий (1927)Аҳмад Яссавий тўғрисида матбуотимизда бир-икки йўла гаплар бўлу... |
СюжетСюжет (фр. sujet — предмет) — адабиёт, драматургия, театр, кино... |
Она фидоийлиги ҳақида бир асарXIX аср охири ўзбек маърифатпарварлик адабиётининг бир қисмини... |
Уйғониш даври
- 0
- 1
Чўлпоннинг «тонг сирлари» шеърий тўпламига сўзбошиБаъзи бир ўртоқлар Чўлпонни йиғлоқ, деб айбситадирлар. Балки ҳа... |
Калвак махзумданБухоройи Шариф билодида фақирнинг ота қадрдон бир ошнамиз бўлур... |
Биз ким ва нималардан қўрқамиз?Ҳар кимнинг ўзига яраша қўрқатурған нарсаси бўладир. «Иштонсизн... |
Самарқандда асари нажотЎтган замонларда Самарқандда мадрасалар дорул-улум(Илмлар уйи.)... |
ШаллақиХалқда бир мақол бор: «Ўғри кулиб енггар, ғар йиғлаб.» Шунга ўх... |
Шомий домланинг оқ салла ташвиқотчилари(Абдулла Қодирий)Саҳар ноғорасини қоқиш олдидан сурнай «Наво»ни эзиб бошлаған эд... |
Ай, Худай урғанлар (Абдулла Қодирий)— Бачимаъни ер ислоҳот?(Чиғанмоқ — тисланмоқ, қўрқмоқ.) — деб м... |
Эски шаҳар «чека»си атрофиндаИкки йил энди ярим ёрти ҳукумат ишлари ўз қўлимизга берилиб кел... |
Хонларга хитобБир-икки сўзда давлатли хонларга сўйламоқ истаймиз, афу буюрсин... |
Шодмарг. Абдулла ҚодирийМулла Карим ҳожининг ёши етмиш ёшларда эди. Ёшликда бошигакўб ж... |