Home icon Бош саҳифа»Жаҳон адабиёти»Бўри одам йили. Стивен Кинг - Июл
Facebook
Бўри одам йили. Стивен Кинг - Июл PDF Босма E-mail
Материал индекси
Бўри одам йили. Стивен Кинг
Феврал
Март
Апрел
Май
Июн
Июл
Август
Сентябр
Октябр
Ноябр
Декабр
Ҳамма саҳифа
7 дан 12 сахифа
Июл

Улар Мустақиллик кунини нишонлашни тақиқлашибди!
Мана шу сўзлардан сўнг Мартин Кослав яқинларининг норозиликларини кўрди.
- Бунчалик аҳмоқ бўлма, - деди онаси. Онаси унга кўпинча қўпол муомала қилар, унинг ногиронлиги ва бир умр ногиронлар аравачасида ўтиришга маҳкум эканлиги учун ачинаётганлигини билдирмасликка уринарди.
- Келаси йилгача кутиб тур! – деди отаси унинг елкасига шапатиларкан. – Кейинги байрам зўр бўлади! Икки баравар зўр бўлади, жин урсин! Эй-ей, ўзинг кўрасан ҳали, кичкинтой!
Герман Кослав Такер Миллздаги ўрта мактабда жисмоний тарбиядан дарс берар ва ўғлига доимо сохта самимият билан муомала қиларди. Бундан ташқари, у ҳар икки гапининг бирида «ей-ей!» деган сўзни ишлатарди. Гап шундаки, Герман Кослав тўп ортидан қувадиган, югуриб юрадиган, кўкариб кетгунча сувда чўмиладиган соғлом болалар дунёсига ўрганган, Мартини кўрганда эса асабийлаша бошларди. Ҳар сафар Мартига кўзи тушганда унинг асаби қўзирди. Асабийлашганда эса «ей-ей!», «жин урсин!» деган сўзларни ўрни келса-келмаса ишлатаверарди.
- Ха-ха! Ниҳоят сен ўзинг истаган нарсани ололмадингми! – деди опаси, Мартин ҳокимият биноси олдида йилда бир марта бўладиган мушакбозликни қандай орзиқиб кутганлигини айтганида.
Опаси Кейт ўн уч ёшда, у эса ўн ёшда бўлиб, опаси Мартин юра олмагани учунгина уни ҳамма яхши кўришига ишонарди. Шунинг учун мушакбозлик бекор қилинганидан Кейт жуда хурсанд эди.
Ҳаттоки, доим Мартиннинг тарафини оладиган бобоси ҳам унчалик жон куйдирмади.
- Байрамни ҳеч ким тақиқлагани йўқ, болагинам, - деди у ўзиюрар ногиронлар аравачасида ўтирган Мартинга. Бу суҳбат икки кун илгари, иккинчи июлда бўлиб ўтганди. – Улар бор-йўғи мушакбозлик ва сайилни бекор қилишган, холос. Сабабини ўзинг биласан-ку.
Мартин бунинг сабабини биларди. Ҳаммасига газеталар «Тўлин ой қотили» деб номлашган қотил сабабчи эди. Мартин болалардан ҳам у ҳақда кўплаб миш-мишларни эшитганди. Уларнинг айтишларича, қотил одам эмас, қандайдир махлуқ. Эҳтимол, бўри-одамдир. Мартиннинг ўзи бунга ишонмасди – бўри-одамлар фақат даҳшатли филмларда бўлади – балки у ой тўлишган тунда одам ўлдириш истаги кучаядиган қотилдир. Мушакбозлик айнан ана шу қотил сабабли бекор қилинганди.
Ҳаттоки январда ҳам, аравачада ўтирганча деразадан болаларнинг чана тортқилашларини кузатган Мартин мушакбозликни ўйлаганида ҳамма нарсани унутарди. Унинг миясини иссиқ ёз, муздай кока-кола, мушакбозлик ўтказиладиган тун ҳақидаги хаёллар банд этарди.
Енди эса байрам мушакбозлигини бекор қилишибди… Одамлар нима деса деяверишсин, лекин Мартин улар Мустақиллик кунини – унинг байрамини тақиқлашганини ҳис қиларди.
Уни тушунадиган ягона одам бугун эрталаб уларникига келган Ал тоғаси эди. У айвонда боланинг ёнида турганча унинг сўзларини тингларди. Оиланинг барча аъзолари ҳовли ўртасидаги ҳовузда қийқириб чўмилишарди.
Мартин Ал тоғасига дилидаги гапларни ҳаяжон билан тўкиб солди.
- Нимани назарда тутаётганимни тушуняпсизми? Бу онам ўйлаганидек, менинг ногиронлигим ёки бобом айтганидек, Мустақиллик куни билан мушакбозликни аралаштириб юбораётганим билан боғлиқ эмас. Фақат, сабрсизлик билан бир нарсани узоқ вақт давомида кутсанг… кейин эса шаҳар кенгашидаги жаноб Боул пайдо бўлиб, ҳаммасини йўққа чиқарса. Бу адолатдан эмас. Айниқса, бу сен учун жуда муҳим нарса бўлса, тушуняпсизми?
Ал тоға Мартиннинг куйиб-пишиб айтган сўзларидан кейин узоқ сукутга чўмди. Сукунат шунчалик узоққа чўзилдики, Мартин ҳовуз томонда кимнингдир сувга сакраганини ва отасининг «Зўр сакрадинг, Кейт! Эй-ей, гап йўқ!» деганини эшитди.
Сўнг Ал тоға хотиржамлик билан жавоб қайтарди:
- Албатта тушунаман. Биласанми, сенга бир совға тайёрлаб қўйганман. Эҳтимол, бу сенга ўз Мустақиллик кунингни нишонлаш имконини берар.
- Ўз Мустақиллик куним? Нимани назарда тутяпсиз?
- Машинам олдига борайлик. Сенга бир нарса бераман. – У Мартин оғиз очишга улгурмай бетон йўлак бўйлаб қадам ташлади.
Мартин аравачасини юргизди. Ҳовуздан узоқлашгани сари у энди оила аъзоларининг шодон қийқириқларини эмас, аравача ғилдиракларининг тарақлашини эшита бошлади.
Ал тоғанинг томи очиладиган «мерседес»и бор эди. Ота-онаси бу машинани ёқтиришмас, Мартин эса уни кўрганда ақлдан озгудай қувонарди. Бир марта Ал тоғаси уни машинасига ўтқизиб, шаҳар ташқарисида сайр қилдириб ҳам келганди.
Ал тоға машина ичидан нимадир олди ва Мартин машина олдига етиб келгач, қўлидаги тугунни унга узатди.
- Мана, ол, - деди Ал тоға. – Мустақиллик куни билан!
Дастлаб Мартиннинг кўзи хитойча ёзувларга тушди. Кейин тугунни очди. Тугун турли хил ўлчамдаги мушакларга тўла эди.
- Остидаги ипни тортиб ерга ташласанг, жуда ажойиб камалакни кўрасан. Мана буларини эса бўш шиша идишга солиб ёндирасан.
Ал тоға қийқириқлар овози келаётган ҳовуз томонга кўз ташлади.
- Раҳмат! – Ниҳоят Мартин ўзига келди. – Раҳмат, Ал тоға!
- Фақат онангга уларни қаердан олганлигингни айтма, - огоҳлантирди тоғаси. – Айтишади-ку, кўр отга кўз қисишнинг нима ҳожати бор? Келишдикми?
- Албатта, албатта, - деди Мартин шошиб-пишиб, отга кўз қисиш билан мушакбозлик орасида қандай умумийлик борлигини тушунмаса-да. – Ишқилиб, булар сизга керакмасмиди, Ал тоға?
- Керак бўлса яна топишим мумкин, - жавоб қайтарди Ал тоға. – Брижтаунда бир танишим шунақа нарсалар билан савдо қилади. – У Мартиннинг бошини силади. – Мустақиллик кунини бемалол нишонлашинг мумкин, фақат ҳамма ухлаганидан кейин. Баланд овоз чиқарадиган мушакларни отмай қўяқол, ҳаммани уйғотиб юборасан.
Ал тоға машинасига ўтирди ва калитни буради. Машина ўрнидан қўзғалди. Мартин машина кўздан йўқолгунча миннатдорчилик маъносида қаддини эгиб турди ва томоғига тиқилиб қолган тупукни ютишга уринаркан, бор кучи билан йиғлаб юбормасликка тиришди. Сўнг тугунни яшириб, аравачасини хонаси томон юргизди. У тезроқ қоронғу тушиб ҳамма ухлашини сабрсизлик билан кута бошлади.
Бу оқшом у ҳаммадан аввал ухлашга ётди. Унинг олдига онаси кирди ва (унинг адёл орасидан ингичка ёғочдек чиқиб турган озғин оёқларига қарамасликка уринаркан) хайрли тун тилаб уни ўпди. – Тузукмисан?
- Ҳа, ойи.
Онаси нимадир демоқчи бўлди, лекин сўз тополмай бошини сарак-сарак қилганча чиқиб кетди.
Сўнгра опаси югуриб кириб, унинг устига энгашди ва шивирлади: - Хўш, қалай? Сен ногирон бўлганинг учунгина истаган нарсангни олавермайсан.
- Агар менда нима борлигини билганингда оғзинг очилиб қоларди, - деди Мартин юмшоқлик билан. Кейт хонадан чиқиб кетиш олдидан унга шубҳали назар ташлади.
Охирида отаси кириб каравот четига ўтирди. – Тузукмисан, ошна? – деди у сохта қувонч билан. – Негадир эрта кунда ётиб олибсан. Жуд-да эрта.
- Чарчадим, дада.
- Ў кей, - у Мартиннинг ёғочдек оёқларига шапатилади ва ўрнидан турди. – Афсус, мушакбозликни бекор қилишибди. Ҳечқиси йўқ, келаси йили ҳаммаси яхши бўлади. Эй-ей! Хафа бўлма! – У хонани тарк этди.
Мартин жавоб ўрнига сезилар-сезилмас жилмайди.
Уйдагиларнинг жой-жойларига тарқалишларини узоқ кутишга тўғри келди. Меҳмонхонадаги телевизор ишлашда давом этар ва экрандаги омманинг сохта кулгиларини тез-тез опасининг ҳиринглаши босиб кетарди. Онасининг телефонда кимнидир табриклаётгани эшитилди. «Ҳа, - дерди у, - афсус мушакбозликни бекор қилишибди. Менимча, ҳозирги вазиятни ҳисобга оладиган бўлсак, бу жуда тўғри қарор. Ҳа, албатта, Мартин қаттиқ хафа бўлди». Суҳбат сўнгида у кулди, Мартиннинг олдида у ҳеч қачон бунақа кулмасди.
Соат миллари етти яримдан саккизга, кейин тўққизга келди, у халтанинг жойида турганлигига ишонч ҳосил қилиш учун тез-тез қўлини ёстиқ остига суқарди. Тўққиз яримда, ой анча баландга кўтарилгандагина уй аста-секин сукутга чўма бошлади. Телевизорнинг ўчирилгани ва Кейтнинг бошқа дугоналари кеч ётишлари ҳақида тўнғиллаганича ётоқхонага кириб кетгани эшитилди. Кейин эса ота-онасининг паст овозда гаплашишаётгани эшитилди. Ва…
…ва у барибир ухлаб қолибди, чунки қўлини ёстиқ остига тиққанида уйда сукунат ҳукмрон эканлигини, ой эса анча ёрқин нур сочаётганлигини англади. У шошиб-пишиб халтани ва олдиндан тайёрлаб қўйилган бир қути гугуртни олиб чўнтагига солди. У энди каравотдан тушишга тайёр эди.
Мартин учун бу қийин иш бўлса-да, лекин атрофидагилар одатда ўйлашганидек оғриқли эмасди. Унинг оёқлари сезиш қобилиятидан маҳрум эди, шунинг учун у ҳеч қандай оғриқни ҳис қилмасди. У иккала қўли билан каравот четини ушлади ва бир амаллаб оёқларини пастга туширди. Сўнг каравотидан бошланиб, бутун хонани айлантириб боғланган тутқични ушлади. Мартин тутқичга таянганича аравачасига ўзини ташлади.
Бир оз нафасини ростлагач, у диққат билан атрофга қулоқ солди. «Баланд овоз чиқарадиган мушакларни отмай қўяқол, ҳаммани уйғотиб юборасан», деганди Ал тоға. Уйдаги чуқур сукунатга қулоқ тутган Мартин тоғасининг ҳақ эканлигини тушунди. У ўз байрамини якка ўзи нишонлайди ва буни ҳеч ким билмайди. Эртага мушак қолдиқларини кўришса кўришар. Бунинг аҳамияти йўқ.
У тепкини босди. Ўзиюрар аравачанинг чироқчаси ёнди. Мартин ўнгга бурилиш тугмасини босди ва аравача ўнгга бурилди. Ташқарига чиқадиган эшикка юзлангач, Мартин «Олдинга» деб ёзилган тугмани босди, аравача олдинга юрди.
Мартин эшик зулфинини секин туширди ва ташқарига чиқди. Айвонда у халтани йиртди ва ёзнинг сеҳрли туни, чигирткаларнинг бир маромда чириллаши, билинар-билинмас шабада, баргларнинг шитирлаши ва ой ёғдуси олдида мафтун бўлиб туриб қолди.
У ортиқ кута олмасди. Мартин дастлабки мушакни олиб, гугурт чақди, мушак кўк ва яшил учқунлар сачратиб юқорига кўтарилди.
Тўртинчи июл, - ўйлади у ва унинг кўзлари чақнаб кетди. – Бу менинг, фақат менинг байрамим, менинг энг қувончли байрамим!
Мартин вақтни ўтказмасдан навбатдаги мушакни ёндирди ва сап-сариқ рангли оловдан кўз узолмай қолди. Мушак ёниб тугашини кутмасдан у яна навбатдагисини ёндирди, бу сафар қип-қизил ранглар шуъласи атрофни ёритди.
У қўли билан пайпаслаб халта ичидан бир боғлам мушакни олди. Лекин Ал тоғасининг сўзлари ёдига тушиб, уни ҳозир отиш даҳшатли ҳодиса бўлишини – мушакнинг овози ҳаммани уйғотиб юбориши мумкинлигини ўйлади.
У мушакни тиззасига қўйди ва халтани титкилаб бошқа мушакни олди. Мартин пиликни туташтириб мушакни осмонга отди.
Қондек қип-қизил шуъла ўтлоқни ёритди… ва бу ёруғлик ичида Мартин буталар орасидан ярим ириллаб-ярим йўталиб чиқиб келаётган улкан махлуқни кўрди.
У бир неча сонияга ўтлоқ четида ҳавони ҳидлаб туриб қолди, сўнг ногиронлар аравачасида қўрқувдан кўзи қинидан чиқиб кетай деб ўтирган Мартин томон қадам ташлади. У букчайганича аравачаси суянчиғига қапишди. Махлуқ худди одамлардек икки оёқда тик туриб келарди. Унинг яшил кўзлари ўртасида қип-қизил чўғ ёнарди. У аста-секин яқинлашаркан, вақти-вақти билан тўхтаб, ҳавони ҳидларди. Йиртқич узун курак тишларини кўрсатиб ириллади.
Худди одамнинг қўлига ўхшайдиган тирноқли панжалар боланинг томоғи томон чўзилди. Болакай шу онда ҳали ҳам қўлида бир боғлам мушакни ушлаб ўтирганини англади. Мартин беихтиёр гугурт чақиб, пиликни ёндирди. Пилик атрофга учқун сачратганича, вишиллаб ёна бошлади. Бўри-одам ўзини орқага ташлади ва худди одамлардек овоз чиқарди.
Шу онда Мартин қўлидаги мушакни халтага солиб, халтани бўри-одамнинг тумшуғига отди ва мушаклар бирин-кетин отила бошлади. Махлуқ этни жунжиктирадиган овозда ўкирди, оғриқ ва ғазабдан ўзини йўқотганича куйиб қолган тумшуғини ушлади. Бирданига тўртта мушакнинг отилишидан кейин Мартиннинг кўз олдида махлуқнинг чўғдек ёнаётган кўзларидан бири оқиб тушди. У яна ўкирди, бу сафар оғриққа чидолмай панжаларини юзига босди. Уйда бирин-кетин чироқлар ёна бошлади, махлуқ ортига ўгирилди ва ўкирганича ўрмон томонга отилди.
- Нима бўлди?! - ҳаяжонланиб сўради Мартиннинг онаси. Бу сафар унинг овози илгаригидек қуруқ эмасди.
- Ким у, жин ургур? – бақирди отаси.
- Мартин? – деди қалтироқ овозда Кейт. – Мартин, тузукмисан? Унинг овозида ҳам одатдаги нафрат йўқ эди.
Фақат Косло бобогина донг қотиб ухлаб ётарди.
Мартин аравачасига ҳолсизгина суянганича, мушакнинг аста-секин сўнаётганини кузатарди. У шундай даҳшатга тушгандики, ҳаттоки йиғлашга ҳам ҳоли қолмаганди. Эртасига уни Вермонт штатига, Жим тоға ва Ида холаларникига бутун ёзги таътилни ўтказиб келиш учун жўнатиб юборишди (бу политсиянинг маслаҳати билан қилинди, чунки тўлин ой қотили Мартинни хавфли гувоҳ сифатида ўлдиришга уриниши мумкин эди).
У бўри-одамнинг қўрқинчли қиёфасини кўрган ва тирик қолган илк гувоҳ эди. Ва унинг кўнглида ҳеч ким билан, ҳаттоки уни тушунадиган Ал тоғаси билан ҳам баҳам кўрмайдиган болаларча қувонч бор эди. У мушакбозлик бўлганидан бахтиёр эди…