Чустий ҳақида сўз |
Ҳаёт йўлимда менга дуч келган наъмунали кишилар ҳақида ўйлаганимда аввалгина шуни демоқчиман: улар ҳам бизга ўхшаб камчиликларга эга эдилар, аммо фазилатлари билан биздан ажралиб турардилар, шунинг учун биз уларни ҳурмат қилардик. Шундай ибратли кишилардан бири Чустий оиласи эди. — “Бу — қарилиқдан", — деб изоҳлабди. Қария яна кўриш қобилиятининг пасаяётганидан нолибди. “Бу ҳам қариликдан", — дебди табиб. Қария: “Ўтирсам туролмайман, турсам ўтиролмайман", — деб яна нолибди. Табиб эса: “Бу ҳам қариликдан", — деб жавоб берибди. Қария жаҳл билан: “Эй табиб, нима десам ҳам қариликдан деб турасанми?” — деб бақирибди. Табиб эса пинагини бузмай жавоб берибди: “Бу гапингизга хафа бўлмайман, бу ҳам қариликдан". Шу хушмуомалалик ва дадиллик туфайли Чустий Ўзбекистондаги машҳур шоирлардан бири бўлиб танилган эдилар. У кишининг буюк, кўп асрлик шеъриятимизнинг яхлит анъаналари руҳида ёзилган шеърлари ҳофизлар томонидан тезда мусиқий либосга киғизилар ва халқ орасида кенг тарқалар эди. Янги давр шеърияти вакиллари — Ғафур Ғулом, Асқад Мухтор, Рауф Бобожон ва бошқалар иккинчи жаҳон уруши даврида ва ундан кейин халқимизнинг элиталари орасида, хусусан, ёшлар ўртасида машҳур эдилар. Чустий ҳам расман тақиқланган ғазал жанрининг вакили сифатида кенг халқ оммаси орасида катта шуҳрат қозонган эдилар.Бу шуҳратда Чустийнинг ижтимоий фаолияти ҳам катта ўрин тутарди. Ғазалнавислар орасида Чустий ғазаллари кундалик ҳаётимизнинг муҳим масалаларига жавоб бериши билан ажралиб турар эди. Фарҳод ГЭСи, Катта Фарғона канали, Каттақўрғон сув омбори қурилишлари каби жараёнларда Чустий шахсан иштирок этиб, шеърлари орқали ҳам қатнашган.Замонасининг етакчи кишилари билан дўст бўлиши ва ҳамкорлиги шоир шуҳратининг янада ортишига хизмат қилар эди. Жуда кўп концертларда, тўй-базмларда, радиода ва матбуотда Чустий номи тез-тез пайдо бўлиб турарди — бу унинг халқ орасидаги муҳаббатининг исботи эди.Адабиётимиз тарихида бутун бир авлод ҳаракат қилган, аммо уларнинг хизматлари тўлиқ баҳоланмаган. Ўтган асрнинг 20-йилларида бизнинг бой исломий ва адабий меросимизга муҳаббатимиз сўндирилган, ўтмиш маданиятимизни ўрганиш тақиқланган эди. Кейинчалик бу соҳада бир оз енгиллик пайдо бўлган бўлса-да, аввалги салбий муносабатнинг таъсири маълум даражада сезилиб турган ва меросимизни илмий кенг миқёсда ўрганишга тўсиқ бўлган. Ҳатто олтмишинчи йилларда ҳам минг йиллик шеъриятимизнинг шакли бўлган арузга салбий муносабат расмий равишда “катталар”нинг нутқ ва маърузаларида аниқ баён этилган.Шундай инкорчилик даврида Суфизода, Хуршид, Ҳабибий, Чархий ва Чустий каби шоирлар мумтоз адабиёт анъаналарини давом эттирдилар ва бу анъаналарнинг ҳаётийлигини исбот қилишдан тўхтамадилар. Уларнинг ижоди ўз қудрати ва маҳорати, хусусан, халққа яқинлиги билан ёш шеърий авлодни ҳам анъанавий шеър ёзишга даъват этарди.Шундай қилиб, Чустий ва унинг ҳамкорлари ўтмиш адабиётимиз ўртасида кўприк солиб бердилар, бу жасоратли қадам ва катта тарихий хизматдир. Бу тарихий хизматнинг аҳамияти ҳақида ҳали кўплаб илмий тадқиқотлар ёзилади. Ана шунда Чустий каби истеъдодли шоирларнинг маданиятимиз тарихига қўшган ҳиссаси янада равшанроқ бўлади. Эркин Воҳидов, |
Навоийхонлик
- 0
- 1
Ким, васила бўлди маҳзун жон била жонон ароЖонда қўйдум чирмаған мактубини ҳижрон аро,Билман ул мактубдур ёх... |
Дуди оҳимким қора айлабтурур олам юзинСоқиё, очтинг чу май тутмаққа жоми Жам юзин,Юз ғамим дафъ айлад... |
Гар Навоийнинг куюк бағрида қондурҚошу юзунгни мунажжим чунки кўрди бениқоб, Деди: кўрким, Қавс б... |
Икки ўтлуғ наргисингким, қилдилар бағрим кабобИкки ўтлуғ наргисингким, қилдилар бағрим кабоб, Биридур айни ху... |
Тиласа равзани зоҳид, Навоийю - кўюнгЗиҳи висолинга толиб тутуб ўзин матлуб, Муҳаббатидин отингни ҳа... |
Эй Навоий, ишқ дарди кўрган эл кўнглин бузарЭй алифдек қоматинг майли бузулған жон аро Ганжи ҳуснунг жавҳар... |
Лутфунг ози жон олур, қаҳринг кўпи ҳам ўлтурурҚаҳринг ўлса, барча ишимдин малолатдур санга, Лутфунг ўлса, юз ... |
Ҳар неча дедимки: кун-кундин узай сендин кўнгулКўргали ҳуснунгни зору мубтало бўлдум санга, Не балолиғ кун эди... |
Сенинг васлинг муяссардур мангаМенмудурменким сенинг васлинг муяссардур манга? Бахти гумраҳдин... |
Халқ дер: жон беру ё кеч ишқидинШаҳр бир ой фурқатидин байт ул-аҳзондур манга, Бир гули раъно ғ... |
Уйғониш даври
- 0
- 1
Шубҳа(Ҳикоя)— Колхозимизда ва қишлоғимиздағи якка хўжаликлар орасида... |
Янги систем бетарафликИнқилоб баракасинда ҳисобда ҳам бўлмаған аллақанча янги систем ... |
Қўрққан олдин мушт кўтарар(Бу фелетон «Қизил Ўзбекистон» газетасининг 1935 йил, 21 сентяб... |
БўзахонадаТунов кун кайфимиз бир оз ширалангандан сўнг, Тошпўлад тоға кос... |
Қурбонлиқ ўғрилариКичкина хангама— Қурбон ҳайити ҳам келди... бу йил қурбонлиқдан... |
Думбаси тушиб қолган эмишКичкина фелетўн(Эски шаҳар Озиқ шўъбасига бағишлайман) Гўш...О... |
Қурбон байрами (Ҳангама)Бойларникида имлама, хасисларникида димлама.Бу кун қуввати келг... |
ДардисарБир неча айёмларким фақир дардисар(Бош оғриғи (муал.).) бирлан ... |
Келинни келганда кўр, сепини ёйғанда кўр— Ош тегса — тўй, тегмаса тафарруж...(Тафарруж — томоша.) деб о... |
Наҳс босқан экан...Кашмиридан келган ромчининг олдиға ўлтуруб:— Қани бир бахтимизн... |