Мусулмон түркләрниң биринчи дөләтлири ХІ әсрләрдин башлап пәйда бола башлиди. Бу дөләтләр Қараханилар, Ғазнавиилар вә Сәлжуқийларниң дөләтлири еди.

Қараханиилар дөлити Абдулкәрим Сатуқ Буғра хан заманисида (932-955) Исломни қобул қилди. Бәзи тарихчиларниң дейишичә, Қараханиилар сулалиси Көк түркләрдин башлинип, асасчиси Сака Алп Эр Тунғадур. Қараханииларда идарә мәркәзи икки едуқ: шәрқтә Қәшғар, ғәрбтә Самарқанд мәркәз етуқ. Уларның һөкүмати 1212-йилғичә давам қилди.

Түрк мусулманларның башқа бир дөлити Ғазнавиилардур. 1183-йили Ғазнавиилар бирнәччә дөләткә бөлүнүп кәтти.

1040-йили Ғазнавииларниң Дәндәнәқанда мағлуб болушидин кейин Улуқ Сәлжуқийлар дөлити пәйда болди. Шу заманда Анатолия зәбт қилинди вә түркләштүрүлди. Анатолиядики Сәлжуқийлар 1243-йили Илханийлардин мағлуб болуп, уларға қарам болуп қалди. 1308-йили болса, дөлити парчалиниб кәтти.

Сәлжуқийлардин падишаллиқни Хоразмшахлар мирас қилди. Султон Маликшах әвәткән Ануш Тегин бу дөләткә асас салди. Бу дөләт 1077-йилдин 1231-йилга қәдәр давам қилди вә Моғуллар зарбисидин кейин йоқ болди.

Салаһиддин Әйюби Мисир вә Шамда Әйюбийлар дөлитини тузди. Бу дөләт 1173-йилдин 1252-йилга қәдәр давам қилди. Бу дөләт парчалинип кәткөндин кейин түркләрдин тәшкил тапқан Мамлуқлар дөлити пәйда болди. Әмма бу дөләт 1517-йили Усмонийлар тәрипидин зәбт қилинди.

ХІІІ әср оттурисида, Чингизхан вапатидин кейин, Моғуллар дөлити төрткә бөлүнди. Моғулистандики зиминлардин башқа қалған зиминлар Исломни қобул қилғон түркләрниң дөлитигә айланди (Алтун Урда, Чағатай Улуси вә Илханийлар дөлити).

1336-йили Әмир Темур пәйда болғандин кейин Илханийлар дөлити йоқ қилинди. 1370-йили Чағатай Улусиға шундақ кунлар кәлди. Алтун Урда XV әср оттурисиғичә сақланди, лекин у Астрахан, Қырым вә Қозан ханлиқлириға бөлүнүп кәтти. Аридин көп өтмәй бу зиминларни Россия зәбт қилди. Бу падишаллиқ 1857-йили Инглизлар Һиндистанды зәбт қилғинидин кейин йоқ қилинди.

Темурийлар падишаллиқи 1500-йилга қәдәр давам қилди, кейин улар Шайбанийханлар зарбисидин йиқилди. Лекин Темурийлардин болған Бобир Мирза Һиндистандин шималини зәбт қилди вә Бобурийлар сулалисиға асас салди.

Түркистандики өзбекләрниң ханлиқи Хива, Бухара вә Қоқон ханлиқлириға бөлүнүп кәтти. ХІХ әср оттурисида бу өлкә Руслар тәрипидин зәбт қилинди.

1918-йили Усмонийлар падишаллиқи инқиразға учриди вә униң орнида Түркия Җумҳурийити пәйда болди.

Абу Муслим

Бу тил 10–12 асрларда Қарохонийлар давлатида ишлатилган;
Исломни қабул қилган илк туркий давлатнинг адабий ва расмий тили ҳисобланади;
Қашғарийнинг “Девону луғотит турк” асари ва Юсуф Хос Ҳожибнинг “Қутадғу билиг” асари каби машҳур манбалар шу тилда ёзилган;
Унда ҳам ҳозирги ўзбек, ҳам уйғур тилларининг умумий илдизлари бор;
Бу тилда араб ва форсча сўзлар камроқ, туркий лексика ва грамматикага асосланган.