Аския |
АСКИЯ — (арабча — акл, зехн) ўзбек халқ оғзаки ижоди жанри. Икки ёки ундан ортиқ кишиларнинг халқ йиғинларида муайян мавзу бўйича бадиий сўзда тортишуви. Тарафлар баъзан даврада, баъзан сахнада ёнма-ён ёки қарама-қарши туришиб, рақиб томондан берилган саволга тез, лўнда, кулгили, латиф, аксарият холда қарши томонни «чув туширувчи», мот қилувчи жавоб беришга харакат қиладилар. Жавоб беришда қайси тараф мавзу доирасидан четга чиқса, сўз танлашда хатога йўл қўйса ёки зарур ибора, сўз излаб тўхтаб қолса, ўша томон ют-қазган саналади. Томошабинлар ўз кулгиси ва эхтиросли қийқириқлари билан тарафларнинг жавобларига бахо бериб боришади; мазмундор, серқочирим аскиялардан завқланишади, мазмунан саёз, қўпол аскиядан ранжишади. Аскиянинг таъсирли, серзавқ ва кулгили чиқишида аскиябозларнинг хозиржавоблик, бадихагўйлик, мавзуга алоқадор чуқур билимга эга бўлиш, юз, кўз, тана харакатларидан, товуш имкониятларидан фойдалана билиш қобилиятлари хам муайян вазифа бажаради. Аскиянинг пайров, қофия, радиф, ўхшатдим, бўласизми, «Гулмисиз, райхонмисиз, жамбилмисиз», ширинкорлик, афсона, лақаб каби турлари мавжуд. |
Навоийхонлик
- 0
- 1
Ишқни оловлантирган сув ёхуд “Қаро кўзим”Бир донишмандцан: дунёда энг кучли лаззат нима? — деб сўраганла... |
Илм ва олимлар ҳақидаОламнинг иши халқ билан душманлик экан, олим хор-у, жоқил (били... |
Қўрқутма мени тамуғдинҚўрқутма мени тамуғдин, эй зоҳиди ях, Жаннат манга бўлғуси дебо... |
Навоийнинг ваҳдат тушунчаси ва пантеизмШарқ мумтоз шеърияти, аслини олганда, тавҳид, яъни бирликка асо... |
«Аввалгиларга ўхшамас»Бу – ҳазрат Алишер Навоийнинг тушунилиши анча осон, луғатталаб ... |
Масжидқа неча аҳли риёдек етайин...Масжидқа неча аҳли риёдек етайин, Ё ринд киби азимати дайр этай... |
Бобом сўзин тушунгим келар...Мақоламиз қаҳрамони бир катта шаҳарда ҳоким бўлган, улкан мамла... |
Риёкoр шaйxлaр xусусидaXирқa кийгaн риёкoр шaйxлaр xусусидaким, улaрнинг oлдидa хaқиқи... |
МАҲБУБ УЛ—ҚУЛУББИСМИЛЛОҲИР—РАҲМОНИР—РАҲИМ Ҳамд ангаким, зотиға ҳамд ончаким, ... |
“Лисон ут-тайр” достонида келган тўрт халифа ҳақидаги ҳикоятларҲазрат Навоий бошқа достонларидан фарқли ўлароқ “Лисонут тайр” ... |
Уйғониш даври
- 0
- 1
Чўлпоннинг «тонг сирлари» шеърий тўпламига сўзбошиБаъзи бир ўртоқлар Чўлпонни йиғлоқ, деб айбситадирлар. Балки ҳа... |
Калвак махзумданБухоройи Шариф билодида фақирнинг ота қадрдон бир ошнамиз бўлур... |
Биз ким ва нималардан қўрқамиз?Ҳар кимнинг ўзига яраша қўрқатурған нарсаси бўладир. «Иштонсизн... |
Самарқандда асари нажотЎтган замонларда Самарқандда мадрасалар дорул-улум(Илмлар уйи.)... |
ШаллақиХалқда бир мақол бор: «Ўғри кулиб енггар, ғар йиғлаб.» Шунга ўх... |
Шомий домланинг оқ салла ташвиқотчилари(Абдулла Қодирий)Саҳар ноғорасини қоқиш олдидан сурнай «Наво»ни эзиб бошлаған эд... |
Ай, Худай урғанлар (Абдулла Қодирий)— Бачимаъни ер ислоҳот?(Чиғанмоқ — тисланмоқ, қўрқмоқ.) — деб м... |
Эски шаҳар «чека»си атрофиндаИкки йил энди ярим ёрти ҳукумат ишлари ўз қўлимизга берилиб кел... |
Хонларга хитобБир-икки сўзда давлатли хонларга сўйламоқ истаймиз, афу буюрсин... |
Шодмарг. Абдулла ҚодирийМулла Карим ҳожининг ёши етмиш ёшларда эди. Ёшликда бошигакўб ж... |