Адабий иўналиш ва адабий оқим |
![]() |
![]() |
![]() |
АДАБИЙ ИЎНАЛИШ ВА АДАБИИ ОҚИМ. Маълум бир тарихий даврда ўз мафкуравий, бадиий-эстетик қарашлари ва тажрибаси билан бир-бирига яқин турган бир неча ёзувчилар ижодидаги ғоявий-бадиий хусусиятлар мавзу, ғоя, бадиий тасвирлаш тамойиллари бирлиги. Ҳар бир йўналишнинг ўзига хос ғоявий-эстетик принциплари шу йўналиш вакиллари ижодида бажарилиши шарт бўлганлиги адабий йўналишнинг мухим белгисидир. Адабий йўналиш у ёки бу миллий адабиётда маълум бир даврда юзага келиб, муайян бир даврда йўқоладиган тарихий ходисадир. Адабий йўналиш билан адабий оқим тушунчаларини бир-бирига қоришиқ холда тушунмаслик лозим. Бу икки атама орасида жуда кескин тафовут мавжуд. Адабий йўналиш адабий оқимга нисбатан бирмунча кенг тушунча бўлиб, у маълум даврда бирор адабиёт доирасида харакат қилади ва у ўша адабий жараённи маълум бир томонга йўналтириб юборадиган ходиса. Адабий оқим эса, адабий йўналишга қараганда тор маъно касб этиб, у ёки бу умумадабий доирада фаол бўла олмайди. Масалан, классицизм умумевропа адабиётида асосий йўналиш сифатида кўзга ташланиб, давр адабиётини навбатдаги тараққиёт босқичига тайёрлашда мухим вазифа бажарди. Бир жараёнда бир нечаси кузатилиши мумкин бўлган адабий оқимлар бундай кенг қамровли харакатда бўлолмайди. Натурализм, сентиментализм, акмеизм, футуризм каби оқимлар тарихи фикримиз исботи бўла олади. |
Навоийхонлик
- 0
- 1
![]() Ким, васила бўлди маҳзун жон била жонон ароЖонда қўйдум чирмаған мактубини ҳижрон аро,Билман ул мактубдур ёх... |
![]() Дуди оҳимким қора айлабтурур олам юзинСоқиё, очтинг чу май тутмаққа жоми Жам юзин,Юз ғамим дафъ айлад... |
![]() Гар Навоийнинг куюк бағрида қондурҚошу юзунгни мунажжим чунки кўрди бениқоб, Деди: кўрким, Қавс б... |
![]() Икки ўтлуғ наргисингким, қилдилар бағрим кабобИкки ўтлуғ наргисингким, қилдилар бағрим кабоб, Биридур айни ху... |
![]() Тиласа равзани зоҳид, Навоийю - кўюнгЗиҳи висолинга толиб тутуб ўзин матлуб, Муҳаббатидин отингни ҳа... |
![]() Эй Навоий, ишқ дарди кўрган эл кўнглин бузарЭй алифдек қоматинг майли бузулған жон аро Ганжи ҳуснунг жавҳар... |
![]() Лутфунг ози жон олур, қаҳринг кўпи ҳам ўлтурурҚаҳринг ўлса, барча ишимдин малолатдур санга, Лутфунг ўлса, юз ... |
![]() Ҳар неча дедимки: кун-кундин узай сендин кўнгулКўргали ҳуснунгни зору мубтало бўлдум санга, Не балолиғ кун эди... |
![]() Сенинг васлинг муяссардур мангаМенмудурменким сенинг васлинг муяссардур манга? Бахти гумраҳдин... |
![]() Халқ дер: жон беру ё кеч ишқидинШаҳр бир ой фурқатидин байт ул-аҳзондур манга, Бир гули раъно ғ... |
Уйғониш даври
- 0
- 1
![]() Шубҳа(Ҳикоя)— Колхозимизда ва қишлоғимиздағи якка хўжаликлар орасида... |
![]() Янги систем бетарафликИнқилоб баракасинда ҳисобда ҳам бўлмаған аллақанча янги систем ... |
![]() Қўрққан олдин мушт кўтарар(Бу фелетон «Қизил Ўзбекистон» газетасининг 1935 йил, 21 сентяб... |
![]() БўзахонадаТунов кун кайфимиз бир оз ширалангандан сўнг, Тошпўлад тоға кос... |
![]() Қурбонлиқ ўғрилариКичкина хангама— Қурбон ҳайити ҳам келди... бу йил қурбонлиқдан... |
![]() Думбаси тушиб қолган эмишКичкина фелетўн(Эски шаҳар Озиқ шўъбасига бағишлайман) Гўш...О... |
![]() Қурбон байрами (Ҳангама)Бойларникида имлама, хасисларникида димлама.Бу кун қуввати келг... |
![]() ДардисарБир неча айёмларким фақир дардисар(Бош оғриғи (муал.).) бирлан ... |
![]() Келинни келганда кўр, сепини ёйғанда кўр— Ош тегса — тўй, тегмаса тафарруж...(Тафарруж — томоша.) деб о... |
![]() Наҳс босқан экан...Кашмиридан келган ромчининг олдиға ўлтуруб:— Қани бир бахтимизн... |