Абу АбдураҲмон СУЛЛАМИЙ

(936-1021)

тўла номи: Муҳаммад ибн Ҳусайн ибн Муҳаммад ибн Мусо ибн Холид ибн Салим ибн Ровия ибн Саъид Абу Абдураҳмон Аздий Сулламий Нисопурий бўлиб, ҳижрий 325 йили Нишопурда туғилган. Сулламий исбасини она томонидан қабиланинг номидан олган. Боғдод, Рой, Ҳамадон, Марв ва Ҳижозда бўлган ва кўплаб тасаввуф алломалари ҳақида маълумот тўплаган.

Тасаввуф алломаларидан Заҳабий уни “тасаввуф илмининг шайхи, сўфийлар тарихи, табақотининг тафсирчиси сифатида танилган. Тасаввуф аҳли ҳақидаги ҳадисларни тўплаган. Асарларининг сони юздан ортиқ”.

Асосий асарлари: “Ҳақиқату-л-Тафсир» (“Тафсир ҳақиқатлари”), «Табақоту-с-сўфийя” (“Суфий табақалар”), “Тасаввуф аҳли тариқатининг мухтасар (баён)и”, “Муқаддимату-с-суфийя» (“Тасаввуф муқаддимаси”), “Тариқату-л-орифин» («Орифлар йщллари ёки суфий шайхлар танлаган йўллар»), “Суфийларнинг хатолари ҳақида рисола” в.б.

Имом Абу Абдураҳмон Сулламийнинг «Табақоту-с-сўфийя” (“Суфий табақалар”) асари беш табақага бўлинган бўлиб, биринчи табақада Шайх инб Ийод, Зуннун Мисрий, Шайх Бишр Хофий,Абул Ҳасан Сарий, Хорис Мухосибий, Шақиқ Балхий, Абу Йазид Бистомий, Абу Сулаймон Дароний, Маъруф Кархий, Хотим Асом, Аҳмад Ҳаворий, Аҳмадинб Хадравайх, Яҳё ибн Муаз Розий, Абу Ҳафс Ҳаддод Нисобурий, Ҳамдун Қассор, Мансур ибн Аммор, Аҳмад Антокий, Абдуллоҳ б. Хубайқ Антокий, Абу Туроб Нахшабий ҳақида; иккинчи табақада эса Абул Қосим Жунайд, Абул Ҳусайн Нурий, Абу Усмон Ҳирий Нисобурий, Абу Абдуллоҳ б. Жалло, Рувайм б. Аҳмад Боғдодий, Юсуф Розий, Шоҳ б. Шужоъ Кирмоний, Самнун б. Умар Муҳиб, Усмон Маккий, Абдуллоҳ Тустарий, Муҳаммад б. Фазл Балхий, Муҳаммад б. Али Термизий, Абу Бакр Варроқ, Абу Саъид Харроз, Али б. Асҳил Исфаҳоний, Абул Аббос б. Маурцқ Тусий, Абу Абдуллоҳ Мағрибий, Абу Али Жузжоний, Муҳаммадва Аҳмад, Абу Абдуллоҳ Сажазий ҳақида маълумотлар, уларнинг ҳикматларидан намуналар берилган.