Искандар Ҳиндистонда PDF Босма E-mail
21.06.2024 23:32

Бу сўзлар билан уни хурсанд қилиб, синглиси Меҳрнозни ҳам тўққиз парда ичига киритиб Ҳиндистон сари йўл олди. Барчалари шитоб билан тез юриб манзил ба манзил боришар экан, унинг фатҳини ҳосил қилиб, ёмонлардан офоқни пок этиб, яхшиларни шодмон қилиб, ўжарларни бўйсундириб, даштини адлидан бўстон қилиб боришаркан, Ҳиндистоннинг барча аҳли бу воқеаларни эшитиб хабардор бўлди. Улар Искандарнинг Кашмирда қилган ишларидан воқиф бўлган тилсимотларини фатҳ қилиб, Кашмир халқига қилган муносабатларини эшитган эдилар. Уни енгишга кучи етмаслигини билган ҳинд шоҳи совға-салом, туҳфалар, тўққиз-тўққиз матолар, забардаст тўққиз-тўққиз, баъзи ривоятларга кўра 39 фил, ҳар бирининг тани тоғдек, катта тош учида яна бир якпора тош, ундан бош кўриниб турар, икки томонида икки бодбон — елкан бўлиб, ҳар хартуми катта илон, йўқ аждар мисоли бўлиб, жисмига ҳар лаҳза ўралиб турарди. Чинору минорларни хартуми билан йиқита оларди. Хартуми атрофидан икки тиш чиққан бўлиб, уларнинг ҳар бири фалак элига офат эди.
Ҳар бири узра ажойиб бир тахт қурилган бўлиб, ичида тўққизта бахтиёр ҳинд ўтиради. Ҳар бирининг либоси қизил ё сариғ, худди уларни баҳор билан куз шу рангга бўягандек. Ҳалиги фил юрганида, тахт ичидагиларга уйқу харом бўлади. Унинг ёнида филча ҳам бўлиб, дев боласига ўхшайди.
Отлар ҳам филлардек ясатилган бўлиб, ҳар хил матолар ёпилган, устида найзали ҳинду ўтиради. Яна қанча ширинсўз тўтилар, зумуррад ва лаъл минқорли қушлар, зебо жамолли товуслар барчаси шоҳга совға эди. Совғалардан кейин кўплаб донишманд алломалар қадам ташларди.
Шоҳ алломаларига қараб деди: «Мен шоҳга камтарин бир қулман. Унинг билан жанг қилишни ўйлаганим ҳам йўқ. Ул зотдан мактуб келганда, узрли бўлганим учун шоҳлар йиғинига боролмадим. Ўша кунлари қаттиқ касал бўлиб қолдим. Агар шоҳ лутф айлаб кўргани келса, халқ ичидаги обрўйимни кўтаради.
Менинг эса бошим кўкка етиб, жоним борича қули бўламан. Агар тангри кўрсатмасин, қаҳр қилиб, дўстлик майи ичига заҳар қуядиган бўлса, сиз шафоат қилингки, гуноҳимдан ўтсин».
Ниҳоят ҳинд шоҳи юборган совға-саломлар, ҳурматли зотлар Искандар турган манзилга ўрдага етиб боришди. Аввал аркони давлатлар, кейин аҳли ҳикмат ҳузурига кириб бордилар. Искандар ҳурмат-икром билан кутиб олиб, улар билан сўрашгач, тахтидан тушиб, ҳар бири билан кўришиб, ҳар қайсисига илтифот кўрсатди. Шоҳ шундан сўнг тахтига чиқмай, ерга такаллуфсиз ўтирди-да, ҳар бир амалдору олимга ўз лавозиму илмига мос жой кўрсатиб ўтқазди. Улар ўзларининг йўлда қийналмаганликларини айтиб бурун шоҳга дуо қилдилар ва унинг кечиришини сўрадилар. Искандар: «Сиз нимани илтимос қилсангиз, уларни бажариш бизга фарздир. Шоҳингизнинг гуноҳи оз, кўп бўлганда ҳам унинг узрини қабул қилган бўлардим. Ҳинд халқининг гуноҳи озми кўпми, бундан қатъий назар, барчасининг гуноҳидан кечдим. Улардан жазолаш, ўч олишдан қўлимни тортдим. Иноятимга ишониб, саройимга келсин, мен унинг бошига тож қўйиб, бахтли қилай.
Сизлар ҳам қадам ранжида қилиб, бу ён келиб, мени хушдилу баҳраманд этдингиз. Бир мамлакатга бир шоҳ кирганда қадимий расм-русумга кўра элдан моли омон қабул қилинарди, бу элдан шуни талаб қилмасинлар. Шоҳ хизматни бошлагач, бу кишвар хирожини қабул қилади. Халойиқ бошидан эҳтиёжларни йўқотиш учун икки йиллик хирожни кечирдик».
Искандар халққа ва подшога бу хил яхшиликларни раво кўрганидан эл беҳад хурсанд бўлди ва унга узоқ умр, бахт ва саодат тилаб, шоҳни кафан кийдириб ва бўйнига қилич остириб, олампаноҳ ҳузурига олиб кирдилар. Искандар Ҳинд шоҳининг аҳволини кўрган заҳотиёқ унинг ҳолатини манъ қилди, чунки у бу жазога лойиқ иш қилган эмасди. Бир шаҳар халқи иккинчисидан енгилса, бутун миллат шу ҳолда келиб ғолиб ҳукмдордан узр сўраши мумкин эди. Искандар мурувватли шоҳ бўлгани учун ҳам тиғ билан кафанни дарров олдириб ташлади. Шоҳона кийим ва қуроллар келтириб қайта кийинтиришди. Шоҳ уни ҳурматлаб қучоқлашиб кўришди. Ҳинд Ройи Искандарнинг оёғини ўпишга интилган эди, шоҳ унга ҳурмат кўрсатиб, юқорироқдан кўтариб олди ва икковлари қучоқлашиб кўришишди. Ҳинд шоҳи олиб келган совғаларини Искандарга тутди. Искандар унинг ўтиришига жой кўрсатди ва шоҳона қонунларга кўра меҳмон билан суҳбатлаша бошлади. Шу билан мезбон кўнглидаги ваҳмга барҳам берди ва андишадан қутултирди. Шоҳнинг бу хил илтифотини кўриб, ҳинд Ройи ўрнидан туриб, илтимос қилиб қолди:
«Ҳинд кишварида ғаройиблар кўп. Бу ернинг қиши ниҳоят мўътадил. Иссиғ ҳам, совуқ ҳам бўлмайди. Ҳарбий юришлар вақти ҳам шу даврда мақбул бўлади», деди. Искандарга бу таклиф хуш келиб, қишни Ҳиндистонда ўтказишга розилик берди. «Деҳлида ўтказа қолинг қишни» дейишган эди, шоҳ: «Шаҳарга сипоҳ сиғмайди» деб, шаҳардан ташқарида алоҳида манзил-макон қуриш учун кўрсатма берди. Ҳинд Ройи яна дедики: «Шоҳ ҳукм айласа, ишларни тезлаштириш, тезроқ тугаллаш учун қурилаётган шаҳарчани кўришга вақти-вақти билан бориб, қилинаётган ишлардан хабардор бўлиб турсам, бўлмаса кўнглим тинчимайди, дам-бадам безовта бўламан», дегач, бу сўз шоҳга ҳам хуш келди-да, тез юрувчи, карккўзли, филтан нақшли эгар отларни ҳозирлаб, Ҳинд мулкини ўзи ҳам айланиб келишга йўл олди.
Ҳинд шоҳи Рой ўз ўлкаси кўчаларидан борар экан, аҳоли унинг ўлимдан қолганидан хурсанд бўлиб, беадад дуолар қилишди. Рой элни хушдил айлаб, Искандар буюрган шаҳарчани қуришга берилиб кетди.
Ўша минтақада Нигор деган ўрмон бўлиб, ҳайратланарли даражада гўзал эди. Ўрмондан доим анбар насими эсиб турар, тупроғидан ҳам анбар иси анқиб турар, сандалу, обнус, сандарус, шабаҳ каби хушбўй дарахтлар у ерда сероб эди. Насим эсганда ҳаммаёқ сандал дарахти исига тўлиб кетарди. Дарахтларнинг ҳар бири осмонга бош тегдуриб турар, дарахт барглари орасидан ҳатто қуёш кўринмасди. Чинор, дорчин, зайтун, ток бир-бирларини безаб, ўрмонга ажаб манзара бағишлар, хилма-хил қушларнинг қичқиришлари ажиб мусиқалар ҳосил этар, тўтиларнинг бир хил нави ҳар баргни кўкимтир қилиб, ҳар дарахтни Хизр пайғамбарга ўхшаттирганди. Ўрмондаги қизил, яшил, гулнор ранглари бўстонларни ҳаётбахш қилиб безаган эди.
Ўрмон ов учун ҳам қулай бўлиб, кийиклар тоғларда минг-минглаб сакраб юришар, мараллар шакар қамишлар ўсган ўтлоқларда кўп бўлгани учун ҳар қайсининг оёғига асал ёпишиб қолганди. Денгизида бўлса оқ балиқдан кўпи йўқ, ўрмон атрофида ҳар хил катта ва кичик қушларнинг инлари мўл бўлиб, уларни истаганча ов қилиш мумкин эди. Шаҳарча очиқ ерда барпо қилинаётгани учун гуллар мўл-кўл экилган бўлиб, дилни ўзига мафтун этарди.
Ҳамма ишлар битгач, ҳинд Ройининг ўзи Искандарни қўшини билан шу ерга бошлаб келиб доира қилиб ишланган қароргоҳга туширди. Шоҳ бу ерда чор атрофни бемалол кузата оларди.
Ҳинд Ройининг қилаётган ғамхўрликларидан жуда хурсанд бўлган Искандар қиши билан бошқа барча ишларни йиғиштириб, айш-ишрат билангина машғул бўлди.
Искандар Кашмирда қишни ўтказар экан, унинг ажойиб латофати, ғаройиб иморатлари, сеҳрли тилсимлари томошасига тез-тез бориб турарди. Ҳаммомда кўпроқ бўлар, Рой қасрида созанда навозандалар иштирокида зиёфатлар уюштирар, гоҳида ўрмонни кўнгли истаб, йўлбарс ва шерларни, баъзида филу карк ўлдириб, гоҳида дарё бўйлаб қайиқда сайр этиб, гоҳ оқ балиқ овлаб, дўстлари билан шўрва қилиб ичишиб, гоҳо шакар қамишзорда юриб, найшакарни газак қилиб май ичишиб, баъзан илм аҳлини саройга тўплаб, илм мажлиси қуришар, турли китоблар мазмуни ҳақида баҳс юритишарди. Китобларда номаълум, мажҳул ўринларни маълум қилиш айниқса завқли кечарди. Кеча-кундузлар шундай ўтиб, баҳор фасли ҳам бошланди. Қуёш оламни ўзининг нурлари билан мунаввар айлагач, шоҳ яна кетиш йиғинини йиғди ва бу сафар Хитой билан Чин азмини ихтиёр этди. Яна ҳарбий ҳаракатлар бошланиб, Чин чегарасига байроқ тикилди.