Шекспирнинг "Гамлет" асари қаҳрамони Гамлет драматургиядаги энг машҳур ва ўзига хос персонажлардан бири бўлиб, у ҳар бир даврда ўз замонининг руҳини акс эттириш қобилиятига эга. Унинг образи ўз замонасининг фикр ва ҳиссиётларини ифода этиб келган ва бу туфайли турли асрларда ҳар хил талқинлар пайдо бўлган.
Гамлет ўзининг ички зиддиятлари, чуқур тафаккури ва узоқ муддатли қийноқлари билан инсоният тарихидаги "қотилликни қасос олмоқчи бўлган қаҳрамон" образидан анча узоқдир. Унинг вазияти бир ёқлама қасос кўришига тўғри келмайдиган мураккаб ҳолатда бўлиб, Шекспир бу вазиятни фалсафий, психологик ва ички драма ёрдамида чуқурроқ очиб беради.
"Гамлет" нифақат қасос драмаси, балки инсон руҳининг ички муаммоларини, ҳаёт ва ўлим ҳақидаги қарашларни, адолат ва ҳақиқат сингари фундаментал қадриятларни ўзида мужассам этган асардир. Ҳар бир актёрнинг Гамлет ролини ўйнашдаги ўзига хослиги унинг шахсий дунёқараши ва ижодий имкониятларига боғлиқ бўлиб, бу ўринда ролнинг интерпретацияси ҳам ҳар доим янги қирралар билан янгиланиб келган.
Театр саҳналарида Гамлет ролини ижро қилиш XIX-XX асрларда англиялик Эдмунд Кин, Генри Ирвинг, Жон Гилгуд, Лоуренс Оливье каби машҳур актёрлар томонидан яратилган. Оливье ва Гилгуд каби актёрларнинг талқинида Гамлет инсон руҳининг улкан чуқурликларини очиб бериш имконини берган. Бу роль актёрга инсоний туйғулар ва кайфиятларнинг хилма-хил қирраларини намоён этиш имкониятини тақдим этади.
Рус театрида ҳам "Гамлет" асари катта аҳамият касб этган. Москвадаги Ҳудудий Театрда В.И. Качаловнинг Гамлет талқини, МХАТ саҳнасида Михаил Чеховнинг ижроси ёки Ю.П. Любимов ва В.С. Высоцкий ўртасидаги ҳамкорликда яратилган спектакль асарнинг турли замонлардаги интерпретацияларини намойиш қилган. Бу спектакльларнинг ҳар бири рус маданиятига ўз таъсирини кўрсатиб, замон ва жамият муаммоларини акс эттирган.
Шу боис, Гамлет нафақат бир шахс сифатида, балки инсониятнинг мураккаб ва чуқур ички зиддиятларини, ҳимоясизлик ва ўзини англашга бўлган интилишларни ўзида жамлаган образ сифатида ўз аҳамиятини сақлаб келади. Унинг ижтимоий, ахлоқий ва фалсафий муаммоларга тўла қарашлари ҳар бир янги авлод учун ўзигина хос маъноларни аниқлайди.
Абу Муслим тайёрлади
|